VIAGGIO APOSTOLICO IN POLONIA

DISCORSO DI GIOVANNI PAOLO II
AI RAPPRESENTANTI DELLE
ALTRE CONFESSIONI CRISTIANE

1. “Niech będzie błogosławiony Bóg i Ojciec Pana naszego Jezusa Chrystusa . . . (który) napełnił nas wszelkim błogosławieiństwem duchowym” (Eph. 1, 3).

Nasze dzisiejsze braterskie spotkanie w imieniu Pana jest kolejną okazją, byśmy w ekumenicznej wspólnocie na ziemi ojczystej podziękowali Panu Kościoła za więź, jaka już istnieje między nami, za wspólny udział w służbie Ewangelii. “Mamy ufność, że Ten, który zapoczątkował w nas dobre dzieło, prowadzić je będzie ku spełnieniu aż do dnia Jezusa Chrystusa” (Phil. 1, 6). Myślę, że jako bracia w Chrystusie możemy w dążeniu do pełnej jedności odnieść z duchowym pożytkiem do siebie słowa zachęty Apostoła Narodów, aby “niczego nie pragnąć dla niewłaściwego współzawodnictwa ani dla próżnej chwały . . . w pokorze oceniając jedni drugich za wyżej stojących od siebie” (Phil. 2, 3).

Jak Wam wiadomo, drodzy Bracia, ta moja trzecia pielgrzymka do Ojczyzny przypada w czasie Kongresu Eucharystycznego, obchodzonego przez Kościół rzymskokatolicki w Polsce. Kongres ten odbywa się pod hasłem: “Do końca ich umiłował” (Io. 13, 1). Niepowtarzalna atmosfera Ostatniej Wieczerzy, która w tych dniach wypełnia nasze myśli i serca, pozwala z tym większą wrażliwością usłyszeć słowa arcykapłańskie; modlitwy Jezusa o jedność swych uczniów (Ivi, 17, 21). Wierzę, że i dzisiejszego wieczoru Pan zaprasza nas, byśmy do Jego błagania dołączyli i naszą ekumeniczną modlitwę, a Jego pasterską troskę o jedność wszystkich wierzących uczynili naszą troską, i byśmy nie ustawali w coraz to nowych wysiłkach na rzecz “odbudowywania przyjaźni Kościołów Bożych” według słow św. Bazylego (S. Basilii Magni, Epistula, 70).

2. Do głebokiej wdzięczności wobec naszego wspólnego Pana i Zbawiciela skłania nas fakt, ze chrześcijanie różnych wyznań coraz bardziej uświadamiają sobie, iż poprzez chrzest “jednoczą się z Chrystusem, wzajemnie ze sobą oraz z Kościołem każdego czasu i każdego miejsca. Nasz wspólny chrzest, jednoczy nas z Chrystusem w wierze, jest zatem fundamentalną więzią jedności”(Documento di Lima 1982: Battesimo-Eucaristia-Servizio Spirituale, Servizio Spirituale, 42).

W tak zwanym “Dokumencie z Limy” na temat chrztu, Eucharystii i posługiwania duchownego, wypracowanym wspólnie przez teologów Światowej Rady Kościołow i Kościoła rzymskokatolickiego, słusznie zauważono, że “zjednoczenie z Chrystusem, w którym wspólnie uczestniczymy przez chrzest, zawiera doniosłe implikacje dla jedności chrześcijańskiej . . . Dlatego nasz wspólny chrzest w Chrystusie jest wezwaniem dla Kościołów, aby przezwyciężyły swoje podziały i w widzialny sposób zamanifestowały swoją wspólnotę” Jest mym gorącym pragnieniem, aby wszyscy wyznawcy Chrystusa w mojej Ojczyźnie nie ustawali w odkrywaniu braterstwa w Chrystusie wypływającego ze wspólnego chrztu. Raduje mnie fakt, że Kościoły chrześcijańskie w Polsce podjęły dialog na temat chrztu: przed laty w oparciu o “Dokument z Akry, 1974”, obecnie w oparciu o wspomniany “Dokument z Limy, 1982”. Wyrażam tu wdzięczność Komisji Mieszanej Polskiej Rady Ekumenicznej i Komisji Episkopatu do spraw Ekumenizmu, a zwłaszcza Podkomisji do spraw Dialogu, za wytrwałą pracę.

3. Z wdzięcznością wobec Boga możemy stwierdzić, że dziś, po 20 latach od zakończenia Soboru Watykańskiego II, “ekumenizm wpisał się głęboko i na stałe w świadomość Kościoła” (Sinodo straordinario dei Vescovi 1985, Relazione finale, II, c, 7). Cieszę się, że i w mojej Ojczyźnie -Polsce, dostrzegalne są znaki tej nowej świadomości w Kościele rzymskokatolickim i innych bratnich Kościołach chrześcijańskich. Świadczy o tym prowadzona od wielu lat współpraca Komisji Episkopatu do spraw Ekumenizmu i Polskiej Rady Ekumenicznej, dalej -powstanie Instytutu Ekumenicznego na Wydziale Teologicznym KUL-u, który jest otwarty na ekumeniczna współpracę naukową, świadczy wreszcie wiele cennych inicjatyw oddolnych w Kościołach lokalnych. Dlatego na tym miejscu pragnę wyrazić moją wdzięczność tym wszystkim, którzy przez minione posoborowe dwudziestolecie wytrwale pracowali, modlili się i cierpieli w naszej wspólnej Ojczyźnie na rzecz ukształtowania się bardziej ekumenicznych stosunków między chrześcijanami różnych wyznań: pasterzom, teologom oraz wiernym ze wszystkich Kościołów chrześcijańskich w Polsce.

Potrzeba, Bracia, byśmy nadal w duchu ewangelicznego braterstwa umieli sobie nawzajem wybaczyć to, w czym przeciwko sobie zawiniliśmy w przeszłości i byśmy chcieli odważnie kształtować lepszą przyszłość ekumeniczną, “zapominając o tym, co za nami, a wytężając siły ku temu, co przed nami” (Phil. 3, 13). Uczmy się “doceniać dobra naprawdę chrześcijańskie, płynące ze wspólnej ojcowizny” (Unitatis Redintegratio, 4). Bowiem “wszystko, co szczerze chrześcijańskie, nigdy nie stoi w sprzeczności z praw dziwymi dobrami wiary, owszem, zawsze może posłużyć ku doskonalszemu wniknięciu w samą tajemnicę Chrystusa i Kościoła” (Unitatis Redintegratio, 4).

4. Naszej wspólnej uwadze nie może ujść bolesny fakt, że chrześcijanie zjednoczeni w chrzcie, pozostają rozdzieleni w sprawowaniu Wieczerzy Pańskiej. Eucharystia jest wielkim darem Zmartwychwstałego danym Kościołowi. “Jest ona nową wieczerzą paschalną Kościoła, unią Nowego Przymierza, którą Chrystus przekazał uczniom jako pamiątkę swojej śmierci i zmartwychwstania, jako antycypację Uczty Baranka” według słow tego samego “Dokumentu z Limy” (Documento di Lima 1982: Battesimo-Eucaristia-Servizio Spirituale, Servizio Spirituale, 42).

W tajenicy Eucharystii uobecnia się dzieło pojednania wszystkich ludzi dokonane przez krzyżi zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa. Dlatego “jesteśmy postawieni pod ustawiczny sąd z powodu utrzymywania różnorakich podziałow i opozycji wyznaniowych w Ciele Chrystusa” (Ivi, 20), “To,że chrześcijanie nie mogą zjednoczyć się w pełnej wspólnocie wokół tego samego stołu, aby spożywać ten sam chleb i pić z tego samego kielicha, osłabia ich misyjne świadectwo, zarówno na płaszczyźnie indywidualnej jak i zbiorowej” (Ivi, 26). Ostatecznie bowiem tylko Kościół eucharystycznie pojednany będzie wiarygodnym znakiem-sakramentem jedności całej ludzkości i pokoju w świecie. “Dekret o ekumenizmie”, wychodząc z założenia, że Chrystus “w Kościele swoim ustanowił przedziwny Sakrament Eucharystii, który oznacza i sprawia jedność Kościoła” (Unitatis Redintegratio, 2), określa przeto wprost jako cel ekumenizmu: “żeby tą drogą, powoli wszyscy chrześcijanie skupili się w jednym sprawowaniu Eucharystii w jedności jednego i jedynego Kościoła, którey Chrystus od początku użyczył swemu Kościołowi” (Ivi, 4).

Podziały istniejące jeszcze między chrześcijanami może przezwyciężyć tylko Duch Święty. W dniu Zielonych Świąt, kiedy zstąpił On na Apostołów, przemienił ich w zdecydowanych i ziednoczonych wzajemnie świadków Chrystusa: “jeden duch i jedno serce ożwiały wszystkich wierzących” (Act. 4, 32). W całym chrześcijaństwie pogłębia się obecnie przeświadczenie, że przyzywanie Ducha Świętego w Eucharystii, czyli tzw. epikleza, jest wielką modlitwą o jedność chrześcijan i nieustannym apelem o zjednoczenie. Oby apel ten chcieli usłyszeć chrześcijanie rozdzieleni jeszcze niestety w sprawowaniu Wieczerzy Pańskiej.

5. Wspomniany już “Decret o ekumenizmie” Soboru Watykańskiego II wyraźnie podkreśla, że “o odnowienie jedności troszczyć się ma cały Kościół, zarówno wierni, jak i pasterze, każdy wedle własnych sił” (Unitatis Redintegratio, 59). W duchu wierności nauce Soboru pragnę podkreślić, iż jest rzeczą bardzo ważną, by wszyscy chrześcijanie w Polsce właczyli się w realizację słow testamentu Jezusa Chrystusa: “aby wszyscy stanowili jedno . . . aby świat uwierzył” (Io. 17, 21). Obok ekumenicznego zaangażowania pasterzy Kościoła i teologów potrzebne jest też włączenie się wszystkich wiernych chrześcijan przez modlitwę i postawę braterskiej miłości. Duch ekumenizmu winien przenikać całe życie Kościoła - głoszenie Słowa Bożego i katechezę, jak o tym pisałem w Adhortacji Catechesi Tradendae (Ioannis Pauli PP. II, Catechesi Tradendae, 32). Winien przenikać teżj jeszcze bardziej do seminariów duchownych, do klasztorów i domów zakonnych. Działalność ekumeniczna należy do pastoralnych priorytetów Kościoła i w pracy tej nie powinno zabraknać żadnego z chrześcijan.

Niechaj Duch Święty da nam wszystkim na tej drodze wiele zapału i wytrwałej odwagi.

6. Drodzy Bracia i Siostry w Chrystusie!

Gromadzimy się w imieniu naszego wspólnego Pana na chwilę braterskiej modlitwy. Chcemy dziękować za wspólnie przebytą drogę. Chcemy też modlić się o wytrwałość we wszystkich dążeniach ekumenicznych.

Naszą modlitwa. pragniemy objąć w pierwszym rzędzie Polską Radę Ekumeniczną, która w minionym roku obchodziła czterdziestolecie swego istnienia. Od wielu już lat rozwija się współpraca Kościoła rzymskokatolickiego z Polską Radą Ekumeniczną. Dotychczasowe doświadczenia i osiągnięcia zachęcają do kontynuowania dialogu, mimo trudności, które trzeba przezwyciężać na drodze ku pełniejszej wspólnocie. Niechaj Pan Kościoła wspiera swą łaską Radę i jej nowy Zarząd w służbie zbliżenia między Kościołami chrześcijańskimi w Polsce.

W roku przyszłym przypada Milenium Chrztu Rusi. Przed ponad dwudziestu laty przeżywaliśmy Milenium Chrztu Polski, tym lepiej rozumiemy wielkość takiego jubileuszu. Już dziś w braterskiej modlitwie chcemy pamiętać przed Panem o wszystkich naszych braciach tradycji wschodniej -spadkobiercach tysiącletniego dziedzictwa godnego głębokiego szacunku. Niechaj nadchodzący jubileusz posłuży dalszemu zbliżeniu wszystkich chrześcijan tradycji wschodniej i zachodniej w Polsce.

Dziękuję Wam, czcigodni Bracia, że mogłem podzielić się z Wami tymi refleksjami, które są bliskie memu sercu. Niechaj miłość Chrysstusa, który “do końca nas umiłował”, stanowi dla nas wszystkich niewyczerpane źródło mocy, źródło twórczej inspiracji ekumenicznej, źródło cierpliwości i wytrwałości. We wszystkim zaś zaufajmy Duchowi Świętemu. On bowiem może “wzbudzić nowe siły i otworzyć nowe możliwości” (Documento di Lima 1982: Battesimo-Eucaristia-Servizio Spirituale, Servizio Spirituale, 42).

Zapraszam do tej modlitwy, której nas nauczył Pan Jezus.

© Copyright 1987 -  Libreria Editrice Vaticana