SOMMARIO

• BENEDIZIONE DELLA CAPPELLA DEL SINODO E ACCENSIONE DELLA LAMPADA CON LA LUCE PROVENIENTE DAL POZZO DI SAN GREGORIO ILLUMINATORE
• PRIMA CONGREGAZIONE GENERALE (LUNEDÌ, 1° OTTOBRE 2001 - ANTEMERIDIANO)
• AVVISI

Questa mattina lunedì 1° ottobre 2001, memoria di S. Teresa di Gesù Bambino, Vergine e Dottore della Chiesa, alle ore 09.00, Sua Santità Giovanni Paolo II ha benedetto la nuova Cappella del Sinodo (vedi la descrizione nel Bollettino N. 2). Dopo il canto del Salmo 26, il Santo Padre ha acceso una lampada con la luce attinta dal Pozzo di San Gregorio l’Illuminatore, ricevuto dal Patriarca Supremo e Catholicos di tutti gli Armeni Karekin II nella Cattedrale Apostolica di Etchmiadzin, a conclusione del Suo Viaggio in Armenia il 27 settembre 2001.

Fratelli e sorelle, cari Padri sinodali,
«quale gioia, quando mi dissero:
andremo alla casa del Signore».
E ora i nostri piedi si fermano
in questa cappella rinnovata,
cuore delle assisi sinodali
e di numerosi incontri ecclesiali.
Da questo luogo salga, fervente, la benedizione
al Dio dei nostri Padri e del Signore Gesù Cristo:
sia Lui stesso benedizione
per coloro che qui sosteranno in preghiera.
Al termine del viaggio apostolico in Armenia
il Catholicos di tutti gli Armeni
ci ha affidato, in segno di comunione,
la luce attinta dal pozzo di San Gregorio Illuminatore.
Da essa sarà accesa la lampada
che continuerà ad ardere in questo luogo.
Questa luce sia per la Chiesa d'Occidente
invito perenne a respirare a due polmoni,
insieme con la Chiesa d’Oriente.

[00019-01.07] [nnnnn] [Testo originale: italiano]

PRIMA CONGREGAZIONE GENERALE (LUNEDÌ, 1° OTTOBRE 2001, ANTEMERIDIANO)

Questa mattina lunedì 1° ottobre 2001 alle ore 09.10, alla presenza del Santo Padre, nell’Aula del Sinodo in Vaticano, con il canto del Veni, Creator Spiritus, hanno avuto inizio i lavori dell’Assemblea Generale Ordinaria del Sinodo dei Vescovi, con la Prima Congregazione Generale. Presidente Delegato di turno Em.mus D.nus Card. Giovanni Battista RE, Praefectus Congregationis pro Episcopis.

Sono intervenuti a questa Prima Congregazione Generale il Presidente Delegato, Em.mus D.nus Card. Giovanni Battista RE, Praefectus Congregationis pro Episcopis, per il Saluto del Presidente Delegato; Em.mus D.nus Card. Jan Pieter SCHOTTE, C.I.C.M., Secretarius Generalis Synodi Episcoporum, per la Relazione del Segretario Generale; Em.mus D.nus Card. Edward Michael EGAN, Archiepiscopus Neo-Eboracensis (New York), per la Relatio Ante Disceptationem del Relatore Generale.

1.Hic synodalis Coetus coram Nobis Episcopis maxime singulare habet pondus, quia nostrum ministerium in causa est. De re nostra agitur, de nobis ipsis agitur. Etenim argumentum est: Episcopus minister Evangelii Iesu Christi propter spem mundi.

Quapropter magnis altisque grati animi sensibus permoti, Sanctitati Vestrae gratias agimus, qui nobis Episcopis hunc Decimum Coetum Generalem ordinarium Synodi Episcoporum dicavisti, qui est primus Tertii Millennii. Gratias ex corde agimus propter argumentum propositum; gratias propter hanc convocationem persolvimus.

Nobiscum sociantur Synodi omnes Praesentes, qui sub quavis ratione vel nomine in hac Aula adsunt: Delegati Fraterni, Periti, Auditores et Auditrices, in variis officiis Cooperatores.

Probe novimus quantae sint nostrae responsabilitates veluti legitimi Apostolorum Successores ac simul quantum hodierna societas a nobis requirat, cui nostrum officium est acceptam veritatem transmittere, atque operam alacriter dare debemus ut eam sanctificemus eamque sicut pastores secundum Dei cor dirigamus.

Nostra Episcoporum vivendi ratio his annis simplicior facta est, hominibus propior, de necessitatibus fidelium diligentior. Episcopi missio plus hodie postulat propter sociales vicissitudines, propter novos eventus culturales, propter auctam difficultatem per Evangelii sapientiam illuminandi ea quae nostrum tempus proponit, quod celeribus commutationibus et variationibus afficitur, sed quod etiam ad validas rationes credendi ac sperandi protenditur; quas rationes scientificus et technicus progressus praebere non potest.

Hodie Episcopus conscius debet esse provocationum quas praesens tempus secum fert atque ad eas aggrediendas strenuum se debet praebere.

2. Peculiaris tractatio de Episcopi munere, tamquam ministri Evangelii Iesu Christi pro mundi spe, intendit esse veluti complementum et culmen rerum actarum in recentibus Coetibus Continentalibus et in novissimis Coetibus Synodalibus Ordinariis, qui sua quisque occasione disceptaverunt, nempe de missione laicorum (anno 1987), de institutione sacerdotali (anno 1990) nec non de vita consecrata (anno 1994); sic enim penitus insinuatur in propositum magisterium Concilii Vaticani II exsequendi.

Vaticanum quidem Concilium longe lateque tractavit de munere episcopali, quod pro vita Ecclesiae potissimum existimavit. "Episcopi - ut asserit Decretum Christus Dominus - ... in Apostolorum locum succedunt ut animarum pastores, atque, una cum Summo Pontifice et sub Eiusdem auctoritate, ad Christi... opus perenne reddendum missi sunt. Christus enim Apostolis eorumque successoribus dedit mandatum atque potestatem ut docerent omnes gentes, hominesque sanctificarent in veritate atque pascerent" (n. 2).

Episcopi, cum Summo Pontifice arcte coniuncti, vocantur ut in toto terrarum orbe, per Spiritum Sanctum qui datus est illis, principes fiant testes Evangelii Christi. Ad ipsos, tamquam Apostolorum successores, praesertim pertinet de spe rationes proclamare (cfr 1 Pe 3, 15), et maxime viris et mulieribus aetatis nostrae, persaepe fallacibus fabulis deceptis vel desperatione vanisque somniis vexatis, nuntiare spem nostram Christum esse et in Ipso exspectationes adimpleri spesque hominum ad effectum perduci.

3. In primordiis Tertii Mil1ennii nova ergo quaedam imponitur meditatio de vita atque ministerio Episcoporum, attentionem convertens praecipue ad Episcopum dioecesanum in plenitudine eius ministerii in Ecclesia singulari modo concredita eius pastorali sollicitudini. Fidentes verbo Christi: Duc in altum! (Lc 5, 4), nos, Episcopi, censemus debere nostro ministerio novam praebere alacritatem, ut credentium Communitas possit "ducere in altum" in amplum oceanum mundi huius temporis ac testificari universo mundo veritates quae via sunt in caelum.

Oportet videlicet novo impetu resonare in mundo salutis praeconium, "ut mundus universus audiendo credat, credendo speret, sperando amet" (DV, n. 1).

4. Quoniam, Beatissime Pater, hic Coetus Synodalibus Patribus tribuit facultatem permutandi inter se notitias et experientias et rerum aestimationes, atque opportunitatem Vobis quoque proposita et consilia exhibendi, idcirco Synodus praebet formam singularem cooperandi cum Petri Successore, sollicito nempe de omnibus ecclesiis particularibus, in quibus "inest et operatur Una Sancta Catholica et Apostolica Christi Ecclesia" (CD, n. 11).

Confidimus Dei adiutorio, firmum tenentes conspectum in Christum Pastorem bonum (cfr N.M.I., n. 16). Confidimus etiam Sanctitatis Vestrae adiutorio: Vestrum excelsum Magisterium, Vestra singularis testificatio fidei et Christo deditionis nec non Vester indefaticabilis ardor apostolicus, in recenti etiam praebitus visitatione pastorali in Cazakistania atque in Armenia, singulare nobis erunt munimentum atque incitamentum his in diebus synodalis operae.

Inchoantes, in nomine Domini, huius synodalis Coetus opus, Sanctitate Vestra duce, nos Episcopi in Christum aspicimus, mundi lucem atque Magistrum nostrum, hoc unum optantes, ut Ipsi nempe fideles simus, qui nos cum Petro et sub Petro. Apostolorum successores constituit.

Benedicite nobis, Sancte Pater, et nos confirmate in Evangelio nuntiando atque in testificanda spe christiana viris mulieribusque nostrae aetatis.

[00007-07.04] [nnnnn] [Texto originale: latino]

INTRODUCTIO

Beatissime Pater,

Venerabiles Fratres,

Fratres et Sorores in Christo,

Iubilaeo Magno Anni Bismillesimi sub gratia Dei iam feliciter peracto, ad Ipsius gloriam et misericordiam celebrandam, ingredientes tandem Tertium Millennium nostrae reparatae salutis, in hunc Decimum Coetum Generalem Ordinarium Synodi Episcoporum convocati sumus.

Gratias et laudes ergo quam maximas agamus sanctae et individuae Trinitati, in cuius nomine nostra omnis actio et operatio initium sumit.

Sanctitas Sua Ioannes Paulus II, cui hic praesenti pariter grati animi sensus laetissime pandimus, hunc coetum convocavit adeo ut perspicuum argumentum pertractaret, quod est Episcopus minister Evangelii Iesu Christi propter spem mundi.

Simul autem vehementer placet gratias ex imo corde vobis proferre propter vestram in hac aula praesentiam, quae, dum vos in unum reddit congregatos, ad unam eandemque operationem addictos promittit.

Superabundans gaudium cordibus affert nostris, Beatissime Pater, praesertim Sanctitatis Vestrae praesentia, quae solacium praebet, constantiam inculcat et fidelitatem in pastorali caritate atque in itineris communione confirmat.

In initio laborum cuiusque coetus Secretarii Generalis munus est omnes in aula certiores facere de illis quae facta sunt a Secretaria Generali Synodi et praecipue de opere Consiliorum ipsius Secretariae tempore quod interfuit inde a praecedenti coetu.

Membris Consilii Ordinarii Secretariae Generalis gratiae quam plurimae reddendae sunt propter efficacissimum collegiale auxilium, quod in coetu nono adimplendo et in hoc decimo coetu praeparando praestiterunt per temporis spatium 7 annorum maximum in synodi historia.

Vos omnes, venerabiles fratres, qui adestis ex Ecclesiis Catholicis Orientalibus, ex Episcoporum Conferentiis, ex Curia Romana, ex Unione Superiorum Generalium, aut participes estis ex nominatione pontificia, bona omina accipere velitis, ut ad optimum exitum labores perducantur, sub actione Spiritus Domini, cuius fructus est caritas, gaudium, pax, patientia, in collegialitate affectiva et effectiva, in oratione, in labore et in communione.

Ad omnes salutatio convertitur: ad eos, nempe, qui Praesidis Delegati munus participant, ad Relatorem Generalem, Secretarium Specialem, Membra Commissionum, Ecclesiarum Orientalium Patres, Conferentiarum Episcoporum Praesides, Praesides corporum episcopalium regionalium, Patres a Conferentiis Episcopalibus electos, Unionis Superiorum Generalium electos, Dicasteriis Curiae Romanae Praepositos, Membra nominationis pontificiae, Delegatos Fraternos, Adiutores et Adiutrices, Auditores atque Auditrices.

Gratias quoque vivissimas omnes accipere velitis propter generositatem qua proximos suscipietis labores, propter tempus ac vires quas impendetis in operam communis itineris (F Û < @ * @ H ), quod est synodus. Vestra loca reliquistis vestraque solita officia, sed ab eis non decessistis, quandoquidem ea in cordibus geritis et fructus, quos hic capietis, iis proderunt, quotquot nunc ad vos aspiciunt vosque precibus in vestris communitatibus prosequentur. Gratias vobis ac benedictiones vestris Ecclesiis particularibus!

Meum nunc est breviter rationem exponere in praeparatione coetus adhibitam, videlicet consultationem de materia synodali, Lineamentorum compositionem, ius habentium responsiones, redactionem Instrumenti laboris, Synodi ordinationem (cfr Vademecum, art. 32).

Per hunc interventum monitorium ad id spectatur, ut communi cognitioni laborum Secretariae Generalis faveatur in suo constitutivo munere "instituti permanentis in servitium Synodi conditi, ita ut sit inter diversos eiusdem coetus ligamen" (Ordo synodi Episcoporum, art 11, § l). Per rationis praeparatoriae cognitionem poterit quisque comprehendere non solum varia momenta operatoria, magnam laboris molem, personarum implicatarum numerum, tempus ac vires consumptas respectu huius coetus, instrumenta adhibita, itinera confecta, circumstantias interdum difficiles, verum etiam exitus adeptos ac praesertim servitium effectum eo consilio, quo melius ac certius obtineretur exercitium communionis ecclesialis et collegialitatis episcopalis per argumenti synodalis perscrutationem perque mutuum auxilium proveniens ex responsionibus ad Lineamenta et ex earundem consideratione, conficiendi Instrumenti laboris causa. Hoc modo Ecclesiae particulares ea cognoscunt, quae in synodo pro ipsis fiunt, sed simul synodus directo communitates attingit, e quibus patres synodales proveniunt et ad quas coetus cogitationes intendit in cotidianis congregationibus. Sic exprimitur et confirmatur viarum communio, tamquam peculiare iter ad viarum unitatem atque itineris ad Dominum, qui solus est Ecclesiae "Via, Veritas et Vita" (Io 14,6).

Nunc relationem mihi liceat vobis exponere, quam in partes quattuor dividendam intendo:

• I. De navitate inter IX et X coetus

• II. De navitate circa coetus speciales

• III. De X coetus compositione

• IV. De ceteris.

I. DE NAVITATE INTER IX ET X COETUS

1. De rebus actis post Nonum Coetum Generalem

a. Relatio circa labores peractos

Postquam Nonus coetus Generalis Ordinarius Synodi Episcoporum, cuius thema erat De vita Consecrata deque eius munere in Ecclesia et in mundo, ad finem pervenit, Relatio circa labores peractos exarata est de more, ita ut omnia et singula in unum collecta ad modum unius documenti testimonium offerrent de iis quae in synodo acta sunt et ad Conferentias Episcopales et ad omnes alios mitti possent.

Ilustrati sunt varii gressus in praeparatione ipsius coetus, incipiendo a consultatione circa thema synodale proponendum et deinde a Lineamentis edendis et editis.

Ad parandum lnstrumentum laboris multiplex opera Consilii Secretariae Synodi recepta est. Postea in lucem venit editio libelli Vademecum circa procedendi modum.

Inter acta praeparatoria recensenda sunt: convocatio seu indictio; designatio Praesidum Delegatorum, Relatoris Generalis et Secretarii Specialis; nominatio peritorum; nominatio auditorum et auditricium.

In initio synodi habitae sunt relationes. Actum deinde est de ipsa disceptatione argumenti durantibus 27 congregationibus generalibus, quas secutae sunt 15 sessiones Circulorum Minorum. Pars sat ampla, idest 5 sessiones, dedicata est praeparationi Propositionum, quae 41 fuerunt, cum omnibus suffragationibus super easdem, ex quibus fere unanimus consensus evasit. Postea editus est Nuntius ad Populum Dei et donum Sancti Patris distributum est.

Etiam aliae navitates Synodi recolendae sunt, nempe renovatio Consilii Secretariae Generalis, propositio argumentorum pro futuro coetu, auditiones et Delegatorum Fraternorum interventus.

In Patriarchali Basilica Sancti Petri Summus Pontifex in beatorum album quinque adscripsit fundatores et fundatrices, quorum mores et vita exemplo omnibus vitae consecratae membris proposita sunt.

Habita denique est sollemnis absolutio Noni coetus Generalis cum Sanctus Pater salutationem dedit singulis Sodalibus aliisque qui in Synodo vario titulo et modo partem habuerunt. Sollemnis concelebratio eucharistica locum habuit ad gratiarum actiones dicendas.

b. Cooperatio institutionalis

A die 21 usque ad diem 23 febbruarii 1995 Consilium Secretariae Generalis convenit respondendi causa invitationi Sancti Patris ut auxilium suum ferret Ei in studio de exaranda Apostolica Adhortatione Postsynodali.

Rationes variae quaesitae sunt, quae offerrentur Sancto Patri pro futura Adhortatione et de facto argumentorum prospectus amplus et interno instructus ordine confectus est ad mentem Propositionum synodalium et suggestionum ipsius Consilii. Studium Consilii conversum deinde est ad concreta incepta, quae ipsa Synodus auspicata est.

In secunda coadunatione Consilii Secretariae Generalis, quae habita est a die 13 ad diem 15 iunii 1995, observationes et suggestiones collectae sunt, quae proferendae erant Sancto Patri ad Adhortationem Apostolicam Postsynodalem conficiendam.

A die 10 ad diem 12 octobris 1995 tertia coadunatio Consilii Secretariae Generalis locum habuit, qua durante adhuc suggestiones circa Adhortationem Apostolicam Postsynodalem prolatae sunt.

Adhortatio Apostolica Postsynodalis Vita consecrata publici iuris facta est die 28 martii 1996 coram diurnariis in "Sala Stampa" Sanctae Sedis. Documentum hoc viva exspectatione optabatur post Synodi celebrationem atque, cum apparuit, pari grato animi intuitu acceptum fuit.

Specialis consideratio tributa est sermonis rationi, quae vere theologica, pastoralis, positiva atque exhortativa est in eodem documento, cuius fundamentum est trinitarium, christologicum, spiritu communionis pervasum, mysterio paschali innixum. Propter has notas sicut etiam propter sensum contemplationis, propheticae vocationis, ecclesialis missionis, vitae spiritualis in sua primigenia ratione transfigurandi hoc documentum efficitur tamquam "magna charta" renovandae sicut oportet vitae consecratae.

Personae consecratae valde admiratae sunt specialia argumenta in documento modo eximio pertractata, propter eorum vim et pulchritudinem, scilicet vota, mulierum dignitatem, inculturationem, formationem, instinctum propheticum vitae consecratae insitum, clausuram vestes proprias, vitam in communitate, novas formas vitae consecratae huius nostri temporis signum. Maximam satisfactionem procuravit consideratio vitae consacratae in sua relatione ad Ecclesiam, cuius visa est pars organica cum propria identitate et actione in impulsu efficiendo ad sanctitatem, ad communionem, ad fraternitatem.

Commissio quaedam pro institutis mixtis operatur in Congregatione pro Institutis vitae consecratae et Societatibus vitae apostolicae. Unio Superiorum Generalium, sicut etiam conferentiae nationales superiorum in variis nationibus et conferentiae mixtae studia et congressiones promoverunt. Idem fecerunt Pontificiae Universitates Romanae. Quidam singuli episcopi distribuerunt exhortationem apostolicam ommibus personis vitae consecratae in propriis dioecesibus.

Commentaria de eodem documento in L'Osservatore Romano apparuerunt. Auspicium etiam erat ut documentum diffunderetur inter parochos, qui studium et aestimationem vitae consecratae numquam desererent. Multa specialistice scripta sunt ad maiorem divulgationem et profundiorem considerationem ipsius exhortationis obtinendam.

2. De praeparando X Coetu Generali Ordinario

Litteris diei 9 octobris 1996 Eminentissimus Cardinalis Secretarius Status notam fecit Sancti Patris Ioannis Pauli II voluntatem circa synodale thema, quod, post universalem consultationem omnium ius habentibus, his verbis nuntiatum est: Episcopus minister Evangelii Iesu Christi propter spem mundi, unanimiter per consilia et optata propositum.

a. lndictio seu Convocatio

Epistola Secretarii Status diei 19 februarii 2001 ad indictionem synodi significandam missa est. Decimus coetus Generalis Ordinarius Synodi Episcoporum convocatus est anno 2001. Quae quidem synodus pertractabit supra dictum argumentum Episcopus minister Evangelii Iesu Christi propter spem mundi. Synodalium Patrum labores evolventur a die 30 mensis septembris ad diem 27 mensis octobris 2001.

Quoad thema pertractandum proficere videtur haec recolere. Durante Synodo, quo meliores fructus obtineantur, maximi nisus faciendi erunt ut disceptatio quadam utiliore restrictione evolvatur ad dispersionem opportune vitandam. Melius videtur perpendere Episcopum addictum suo Ministerio, in constitutiva et pastorali relatione ad suam propriam dioecesim, quae quidem innititur Ecclesiae universali, sed suum singularem conspectum prae se fert, cum omnibus suis personarum et necessitatum variis ordinibus.

b. Consilium Secretariae Generalis

Sollertis praeparationis causa durante anno 1996 Consilium Secretariae Generalis duabus vicibus coadunatus est atque ad schema quoddam generale Lineamentorum apparandum. Prima vice synthesis argumentorum perpensa est, deinde schema summarium ipsum exaratum est.

Denique ipsum Consilium diebus 11 et 12 mensis martii anno 1997 primum schema Lineamentorum communi studio pertractavit atque proprias intentiones et suggestiones commendavit viris peritis, qui textum finalem parandum curaverunt.

Litteris diei 16 mensis iunii anno 1998 Secretarius Generalis Synodi Episcoporum misit documentum Lineamenta, quo magis immediate circa argumentum a Summo Pontifice statutum ecclesiarum particularium meditatio suscitaretur.

Omnia, quae in Lineamentis apparebant, ex prima consultatione circa thema et a suggestionibus, uti patet, Consilii Secretariae Generalis Synodi proveniebant, auxiliantibus viris peritis, ad generalioribus rationibus thema perpendendum. Maximum momentum tribuebatur Quaestionario. Invitabantur enim omnes quibus competit ad mittendam Secretariae synthesim, secundum ordinem Questionarii redactam, animadversionum et suggestionum, quae ex consultatione praesertim Episcoporum et coetuum directe accedentium pervenerint. Haec synthesis reddenda esset Secretariae Synodi ante diem 30 septembris 1999, cum coetus hic praevisus esset celebrandus in autumno anni iubilaris MM.

Variam naturam prae se ferunt responsiones, quae Secretariae Generali missae sunt, circa quaestiones in Lineamentis pertractatas. Ex iis responsionibus non paucae exaratae sunt a coetibus Conferentiarum episcoporum, aliae editae sunt a designata commissione episcoporum aut a coetu aliquo peritorum et postea approbatae a praeside Conferentiae. Etiam aliae diversae rationes recensitae sunt in perficiendis responsionibus et definiendis. Omnibus perpensis, ex responsionibus pendet lnstrumentum laboris, quod sit oportet completum atque hodiernis adiunctis aptum.

Plurimae responsiones magni pretii elementa offerunt, quae in apparando lnstrumento laboris aptissima evaserunt. Et sic coetus synodi in promptu habuit iudicia et consilia, quae maxime profuerunt in profundiore examine instituendo circa argumentum synodale de ministerio episcopi relate ad Evangelium.

His responsionibus, quae ex iure erant, additae sunt aliae plurimae, quae provenerunt ab aliis personis et coetibus, consociationibus et institutis, quae in directa interpellatione locum non habebant, variis adhibitis technicis instrumentis, rete non excluso informatico seu, ut ita dicunt, internet. Hae omnes etiam responsiones attente examinatae sunt in exarando lnstrumento laboris, quamvis ipsae minus repraesentativae apparuerunt.

Summatim responsiones Conferentiarum episcoporum attingunt numerum 70, dum 112 exspectabantur, ita ut ratio pro centum sit 62,50%.(1)

Relate ad praecedentes Synodos brevis consideratio circa numerum responsionum hanc tabulam comparativam praebet:

Coetus generales ordinarii:

1974 De evangelizatione 75,38%

1977 De catechesi 67,18%

1980 De familia 50,37%

1983 De reconciliatione et paenitentia 42,75%

1987 De christifidelibus laicis 59,85%

1990 De formatione sacerdotum 63,94%

1994 De vita consecrata 66,05%

2001 De episcopo 62,50%

Responsiones ad Lineamenta huius nostri coetus nimis exiguae esse videntur. Ex Conferentiis episcoporum enim 42 et ex Curia Romana 15 desunt. Attamen oblivisci non debemus aliqua adiuncta non parvi ponderis, quae in tempore praeparationis evenerunt. In primis Magnum Iubilaeum Anni 2000. Ipse noster ceotus, qui eodem anno celebrari debuerit, effectum specialem sistinuit, idest translationem ad hos dies currentis anni. Et hoc factum est, sicut documentum Tertio millennio adveniente monuit, non ut synodus dormiret, sed ad varios coetus continentales celebrandos, sicut bene nostis omnes.

Omnia haec in dioecesium vitae cursum multa intulerunt, quae pastorum et christifidelium animos atque vires ad diuturna et gravia munera addixerunt, ita ut nimis longum temporis intervallum spatia quaedam attentionis huic coetui praeparando quodammodo subtraheret.

His non obstantibus documentum Lineamenta omnibus placuit, scienter et sapienter tractatis argumentis, quae vitam atque pastoris ministerium tangunt, praesertim episcoporum vitam spiritualem et sanctitatem necnon munus episcopi in propria dioecesi.

Iuvabit hic saltem generalia argumenta Lineamentorum recolere: de hodierno contextu missionis episcopi, de quibusdam propriis elementis ministerii episcopi, de ministerio pastorali episcopi in dioecesi, Episcopus Evangelii minister pro omnibus hominibus, spirituale iter episcopi.

Sane videtur non omnia argumenta in Lineamentis tractata esse, quia agebatur de documento quod inservire debebat ad consultationem tantum exquirendam. Multa ergo, quae apte inveniuntur in doctrinae compendiis de episcopali ordine et disciplina, in hoc libello desunt. Hoc valet, exempli gratia, de stabilitate episcopi seu residentia et translatione atque de episcopis auxiliaribus et emeritis.

Prae oculis habita optima redactione Lineamentorum atque eorum grata acceptione, quae elogium et consensum ab omnibus suscitavit, mirandum minime est si Lineamenta abundanter citentur in lnstrumento laboris, ita ut inter duo documenta cohaerentia et unitas maxime serventur, dum suggestiones doctrinales et pastorales ex responsionibus profluentes opportune inseruntur.

In apparando lnstrumento laboris peculiari cura effectum est studium tum ex parte peritorum tum praecipue ex parte Consilii Secretariae Generalis. Ipsum Consilium in tribus conventionibus, scilicet in diebus 16 et 17 mensis novembris anno 1999, 16 et 17 mensis maii anno 2000 et 9 et 10 mensis octobris anno 2000, agebat de redigendo lnstrumento laboris. Tandem, coadunato Consilio in suo decimo et ultimo congressu dierum 24 et 25 mensis aprilis anno 200l, studium in Instrumentum laboris iam ad finem redactum institutum est. Textus hic, qui antea omnibus ius habentibus missus erat, die 1 mensis Iunii anno 2001 a Secretario Generali praesentatus est diurnariis in Sala Stampa Sanctae Sedis. Documentum ipsum, sicut iam dixi, exstat ex responsionibus quae Lineamentis dederunt ex iure diversi coetus in Ecclesia: Conferentiae Episcoporum, Synodi Ecclesiarum orientalium, Dicasteria Curiae Romanae, Unio Superiorum Generalium. Quibus respondentibus accesserunt etiam alii coetus et individui, sicut sunt: cardinales et episcopi, conferentiae nationales et internationales religiosorum et religiosarum, sacerdotes, religiosi et religiosae, theologi et alii. lnstrumentum laboris missum erat omnibus quibus competit die 21 Aprilis 2001, ita ut Patres Synodales, praevio congruo temporis spatio, disceptationis synodalis argumenta cognoscere et perpendere possent. Immo, cum ipsum lnstrumentum laboris publici iuris ex voluntate Sancti Patris factus sit, evenit ut universa Ecclesia vocetur ad ulterius studium dicandum impensae praeparationi Synodi de espiscopo Evangelii ministro.

In eadem decima et ultima coadunatione dierum 24 et 25 mensis aprilis anno 2001, cui aderant invitati Praesides Delegati, Relator Generalis et Secretarius Specialis huius nostri coetus, Consilium disseruit etiam de suggestionibus Relatori Generali submittendis, quae utiles evadere possent in exaranda Relatione ante disceptationem, ad laborum hic in aula initium faciendum et de diversis articulis libelli Vademecum ad cursum laborum synodalium recte instruendum.

c. Vademecum cum Kalendario

Post editum documentum institutivum Synodi, id est Motu proprio Papae Pauli VI Apostolica sollicitudo, die 15 mensis septembris anno 1965, et post primam Ordinis synodi editionem, scilicet legis Synodi, die 24 mensis iunii anno 1969, procedente tempore, persuasio facta est de utilitate textus practici, quasi enchiridii varias praeceptiones effectivas comprehendentis, proximae utilitatis atque subsidii pro Synodi participantibus. Sic, quasi Ordinis synodi accommodatio, ortus est Vademecum, in quo recepta sunt nova etiam elementa quoad varias necessitates ipsius Synodi celebrationis. Inde ab anno 1990 hoc subsidium practicum processum synodalem cuiuslibet Coetus direxit, utilissimum se ostendens. Hae normae seu praescriptiones circa rationem non omnes idem habent momentum; aliae ex Codice Iuris Canonici, ex Codice Canonum Ecclesiarum Orientalium et ex Ordine synodi provenientes, vim habent legis; aliae consuetudines sunt vel mores in diversis synodis probati.

Quoad successionem actuum tempus synodale statutum est in spatium dierum a 30 mensis septembris usque ad diem 27 mensis octobris anno 2001. Ex rapida kalendarii recognitione licet varia laboris synodalis tempora notare in suo ordine et congruentia quantitativa, logica atque chronologica. Ita videri potest totum processum synodalem duas sollemnes comprehendere Sanctae Missae celebrationes, pro inauguratione et conclusione. Sequuntur deinde 25 congregationes generales et 17 Circulorum Minorum sessiones. Convivialis congressio periodum synodalem concludit.

Nexus logicus apparet ex collocatione primae circulorum congressionis in prima laborum hebdomada, tempore scilicet muture cognitioni opportuno, unde fieri potest ut moderatores circulorum eligantur et, post decimam quartam congregationem generalem, etiam circulorum relatores.

Interea Propositionum confectio 4 exigit sessiones Circulorum Minorum, praeter alios praevisos labores nocturnis et etiam festivis horis quorundam ex sodalibus et adiutoribus. Sessiones 5 compositioni modorum collectivorum super Propositionibus destinantur ac 3 eorundem modorum expensioni, cum in unica sessione sententiae ferantur de Propositionibus, duabus formulis exclusoriis: placet, non placet. In una sessione Nuntius exhibetur et de eo sententia fertur. Praevidentur duae sessiones pro electione membrorum Consilii.

Etiamsi in kalendario non comparent, certis temporibus 3 habentur conventus diurnariis edocendis in "Sala Stampa" Sanctae Sedis, Commissione curante notitiis vulgandis, diebus statutis 1, 12 et 26 Octobris anno 2001. Pro Auditorum et Auditricum interventibus duae praevidentur sessiones, cum una audiendis Delegatis Fraternis destinetur. In impenso simulque ordinato laborum progressu denotari potest arta variorum actuum vicissitudo, qui logicam et congruentem successionem sequuntur et "culturam dialogi" fovent.

d. Alia incepta

Nunc utile vero erit si aliqua praeparationis synodalis incepta coram omnibus hic commendanda censemus.

Impensam operam dedit Unio Superiorum Generalium in efficienda suorum sodalium coadunatione diebus 23-26 mensis maii anno 2001, qua durante praeclara themata sunt explorata. Actum est enim de communione cum episcopis in responsabilitate ad spem mundo offerendam; de communione in Ecclesia, in spiritualitate, in servitio Evangelii ut est fons spei. Quodammodo congressio haec considerari potest tamquam propria et ultima investigatio Unionis Superiorum Generalium circa responsionem dandam circa thema synodale, propter profundam discussionem circa thema synodale atque largam et benevolentem participationem.

Item ex parte quorundam episcoporum in Foederatis Civitatibus Americae Septentrionalis publici iuris factum est volumen ex decem capitibus constans circa pariter decem themata: de spe, de Trinitate, de pastorali auctoritate, de christifidelibus laicis, de magisterio, de sanctificatione, de munere pastoris, de Evangelio, de vita spirituali. Duo cardinales, duo archiepiscopi, sex episcopi illius nationis hoc publico modo suum munus pastorale perpendunt.

Insuper aliquae pontificiae universitates congressus promoverunt ad episcopale munus illustrandum, modo qui nostrae aetati aptus et consonus sit.

Ideo mense martio anno 1999 Pontificia Universitas a Sancta Cruce in facultate theologiae V Symposium Internationale promovit ad discepandum De episcopis eorumque ministerio. Huius symposii acta per quoddam eiusdem tituli volumen publici iuris anno 2000 facta sunt.

Item Athenaeum "Regina Apostolorum" congressum quemdam instituit De episcopis prout testibus et ministris spei mense octobri anno 2000, participatione episcopis tantum reservata.

II. DE NAVITATE CIRCA COETUS SPECIALES

1. De Coetu Speciali pro Africa

Coetus Specialis pro Africa celebratus est diebus a 10 aprilis ad 8 maii 1994, paucis mensibus ante Nonum Coetum Generalem Ordinarium. In annis sequentibus, post editam Relationem circa labores peractos, Consilium Postsynodale, institutum in fine eiusdem coetus, suum opus perfecit ad conclusiones synodales in actum mandandas. Consilium hoc prima vice mense septembri anno 1994 se coadunavit apud Secretariam Generalem ad perpendenda quae facta sunt in Synodo et praesertim quae adhuc facienda manebant tum relate ad phasim celebrativam Synodi in terra africana tum ad alia possibilia consectaria coetus specialis. In secunda coadunatione mense ianuario anno 1995 primae suggestiones pro exaranda Exhoratatione Apostolica Postsynodali factae sunt necnon pro pontificali itinere ad phasem celebrativam instaurandam. De iisdem argumentis in tertia et quarta coadunatione Consilii durante anno 1995 actum est.

Synodale iter Sancti Patris per Africae regiones evenit a die 14 usque ad diem 20 mensis septembris anno 1995 et celebrationes variae factae sunt in diversis urbibus et nationibus, scilicet in urbe Yaoundè in Camarunia, in urbe Joannesburg in Africa Meridionali, in urbe Nairobi in Kenya et serius tandem etiam in Tunisia.

Post pontificale iter aliae 5 coadunationes effectae sunt a Consilio Postsynodali per diversos annos 1997, 1998, 1999, 2000 et 2001. In iteratis interventibus et variis modis Patres Consilii hodierna adiuncta Ecclesiae et societatis in Africa perpenderunt. Mutuo disceptaverunt de relationibus circa exsecutionem Apostolicae Exhortationis Ecclesia in Africa, dum communi intuitu de futuris actibus ad eandem exsecutionem persequendam cogitaverunt, prae oculis habitis etiam novis fermentis et problematibus apud africanas gentes. Editum etiam est volumen quoddam ad colligendas relationes de navitate in Apostolica Exhortatione Postsynodali Ecclesia in Africa apud Ecclesias particulares africanas exsequenda.

2. De Coetu Speciali pro Libano

Coetus Specialis pro Libano Synodi Episcoporum nuntiatus est a Summo Pontifice Ioanne Paulo II feria quarta 12 iunii 1991, durante audientia publica, praesentibus Patriarchis Catholicis ex Libano. Postera die ipsi Patriarchae convenerunt una cum Nuntio Apostolico in Libano et cum Secretario Generali Synodi, qui disceptaverunt de instituenda parva commissione pro praeparando coetu. Eadem die in Sala Stampa Sanctae Sedis praesentatus est ipse Coetus Specialis pro Libano Synodi Episcoporum.

Secretarius Generalis Synodi a die 11 usque ad 15 septembris 1991 erat in Libano, ubi visitavit ecclesias locales, vidit pastores, communitates, institutiones, eo fine ut praeparatio adaequata instituenda curaretur. Anno 1992 die 30 ianuarii constitutum est Consilium Secretariae Generalis pro Coetu Speciali pro Libano, cuius decem membra, una cum coordinatore operante in loco, coadunationes 3 habuerunt durante eodem anno 1992, in quibus egerunt de natura huius coetus, de officiis Consilii et Coordinatoris, de informali consultatione in territorio libanensi, de propositis thematibus pro ipso coetu, de exarandis Lineamentis etiam adiuvantibus expertis circa thema a Sancto Patre selectum: Christus spes nostra; nos ab Eius Spiritu renovati, solidales, amoris Eius testes.

Durante eodem anno 1992 viri periti convenerunt cooperantes in praeparatione prosequenda. Sequenti anno 1993 Consilium coadunationem habuit in Libano, qua durante publici iuris facta sunt Lineamenta pro ipso Coetu Speciali pro Libano Synodi Episcoporum.

Consilium Presynodale, adiuvantibus aliquibus viris peritis, ad coetum praeparandum pluries convenerunt anno 1995, disceptando de responsionibus ad Lineamenta atque de redigendo primo schemate lnstrumenti laboris, quod missum est quibus competit die 26 augusti 1995. Coetus synodalis celebratus est a die 26 mensis novembris ad diem 14 decembris anno 1995.

In sequentibus mensibus Relatio circa labores peractos ad normam Ordinis synodi edita est.

Pontificium iter evenit diebus 10 et 11 mensis maii anno 1997 ad phasim celebrativam Synodi peragendam, qua durante Exhortatio Apostolica Postsynodalis Nova spes pro Libano promulgata est.

In subsequentibus mensibus 3 alias coadunationes Consilium Postsynodale peregit praesertim ad disceptandum de Ecclesiae in Libano condicionibus tum internis tum socialibus et de applicatione Exhortationis Apostolicae Postsynodalis.

3. De Coetu Speciali pro America

Coetus Specialis pro America convocatus est die 29 mensis maii 1997, cui commissum est thema disceptandum Occursus cum Iesu Christo vivo, via ad conversionem, communionem et solidaritatem in America.

Diebus 6-9 mensis februarii anno 1995 Secretarius Generalis intervenit in urbe Rio de Janeiro coadunationi C.E.L.Am. ad primos gressus fovendos in praeparando Coetu Speciali pro America. Consilium Praesynodale quattuor coadunationes tenuit per annos 1995, 1996 et 1997, cooperantibus viris peritis, ad Lineamenta et Instrumentum laboris apparanda, quae apparuerunt die 3 mensis septembris anno 1996 et die 11 mensis septembris 1997. Coetus Specialis locum habuit a die 16 mensis novembris usque ad diem 12 decembris anno 1997.

Consilium Postsynodale Secretariae Generalis convocatum est durante tempore Synodi, idest die 9 mensis decembris apud aulam ipsam synodalem. Post Coetum synodalem celebratum, ipsum Consilium pluries coadunatum est ad varias quaestiones solvendas, quae spectant commendationes synodales ad actum tradendas.

Die 12 mensis decembris anno 1998 edita est Relatio circa labores peractos.

Primum Propositiones synodales perpendit ad suggestiones Sancto Patri offerendas pro exaranda Exhortatione Apostolica Postsynodali Ecclesia in America, quae emanata est die 22 mensis Ianuarii anno 1999, in Mexicopoli, durante apostolico itinere, cui interfuerunt multi Patres synodales, auditores et auditrices.

Sequentibus annis, in tribus coadunationibus, Consilium disceptationem promovit circa criteria applicationis eiusdem Exhortationis, necnon incepta suscitavit ad eundem fuiem assequendum. Praesertim epistola missa est omnibus institutionibus quarum interest ad sententias colligendas circa modum applicationis Exhortationis Apostolicae. Responsiones huic epistolae examini Consilii submissae sunt ad melius perpendenda instrumenta et operationes ad exsequendas monitiones eiusdem documenti Ecclesia in America.

4. De Coetu Speciali pro Asia

Anno 1995 die 15 mensis Ianuarii in urbe Manila Sanctus Pater Ioannes Paulus II de celebrando Coetu Speciali pro Asia Synodi Episcoporum locutus est. Postea thema pro synodali disceptatione definivit: Iesus Christus, Salvator, eiusque missio amoris et servitii in Asia: "...ut vitam habeant et abundantius habeant" (In 10, 10).

Ad parandum Coetum Specialem pro Asia Synodi Episcoporum Secretarius Generalis interfuit in Civitate Manila in Philippinis Insulis coadunationi cuidam Foederationis Conferentiarum Episcoporum Asiae (F.A.B.C.) a die 10 ad diem 17 mensis ianuarii anno 1995. Constitutum deinde est consilium praesynodale, quod 2 habuit congressus ad paranda Lineamenta. Documentum hoc praesentatum est die 3 mensis septembris anno 1996. Postea Consilium 3 a1iis vicibus convenit ad disceptandum de criteriis participationis Synodo, de exarando Vademecum et de redigendo Instrumento laboris, quod reapse apparuit die 16 mensis febbruarii anno Postsynodale, quod die 11 mensis decembris anno 1998 apud ipsam aulam synodalem primam coadunationem tenuit. Subsequentibus mensibus ipsum Consilium pertractavit argumenta quae propria sunt periodi postsynodalis videlicet themata ex Propositionibus Synodi manantia et suggestiones Summo Pontifici submittendas ad Exhortationem Postsynodalem edendam.

Relatio circa labores peractos in lucem venit die 25 mensis februarii anno 1999.

6. De Secundo Coetu Speciali pro Europa

Secundus Coetus Specialis pro Europa indictus est a Sancto Patre die 23 mensis iunii anno 1996 inter allocutionem ad precem Angelus in civitate Berolino in Gennania. Die 18 mensis aprilis anno 1997 argumentum nuntiatum est a Sancto Patre selectum pro Secundo Coetu: Iesus Christus, vivens in Ecclesia sua, fons spei pro Europa. Sicut antea evenit pro aliis, etiam pro hoc Coetu constitutum est Consilium Praesynodale, quod incubuit officio investigandi circa thema synodale atque exarandi Lineamenta, quae reapse missa sunt quibus erant destinata ex norma, die 16 mensis martii anno 1998. Criteria participationis eidem Synodo pertractata sunt a Consilio ita ut aequa proportio omnium pastorum Ecclesiarum particularium in Europa rite obtineretur.

Responsiones ad Lineamenta examini subiectae sunt ab ipso Consilio quae adhibitae sunt ad exarandum Instrumentum laboris in ultima coadunatione ipsius Consilii mense martio anno 1999, cooperantibus aliquibus viris peritis. Die 9 mensis iunii anno 1999 missum est illi accipiendo ex more destinatis.

Diebus a 1 usque ad 23 mensis Octobris anno 1999 Secundus Synodus Specialis pro Europa coadunatus est.

Ad digerenda varia argumenta in Synodo pertractata constitutum est Consilium Postsynodale, quod ante omnia in suis coadunationibus egit de modo quo in Ecclesiis particularibus Secundus Coetus receptus est, examini subiecit Propositiones a Patribus synodalibus editas, suggestiones Sancto Patri tradendas ad documentum postsynodale conficiendum collegit. Exarata est Relatio circa labores peractos die 11 mensis iulii anno 2000.

Secundus Coetus Specialis pro Europa Synodi Episcoporum conclusit synodorum seriem, quae ante inchoatum Magnum Iubilaeum anni 2000 praeparationis causa instituta erat.

III. DE X COETUS COMPOSITIONE

Sicut Ordo synodi praescribit in articulo quinto, etiam hic X Coetus Generalis Ordinarius membra colligit Patriarchas, Archiepiscopos Maiores et Metropolitas sui iuris Ecclesiarum catholicarum orientalium, Episcopos electos a singulis Conferentiis episcopalibus, decem viros religiosos, qui partes agunt Institutorum Religiosorum Clericalium, electos ab Unione Superiorum Generalium, dicasteriis Curiae Romanae praepositos, membra ab ipso Summo Pontifice nominata.

Nomina et origo omnium Sodalium Synodi clarepatent in libello, qui vobis iam distributus est et inscribitur Elenchus participantium.

Ipsi sunt:

Patres ex electione 175

Patres ex nominatione pontificia 35

Patres ex officio 37

Summa 247

Ut bene notum est, Ordo synodi praecavet substitutorum electionem a Conferentiis episcoporum, ut participationis synodalis aequitatem protegat in casibus necessariae Patrum, qui sint electi, absentiae. Huic Coetui intersunt 9 sodales prout substituti, qui locum tenent eorum Patrum qui, electi, propter morbum absint aut propter aliam causam.

Ad hoc quod attinet, notandum est casum deminutionis tituli participationis fieri, exempli causa, cum Pater post electionem ad Synodum fit Episcopus emeritus, nullo alio fungendo munere quo membrum pleno iure certum maneat Conferentiae episcopalis ad quam pertinet.

Quoad titulum sodalium meminisse iuvabit sequentes notas, quae figuram aliquam dant huius nostri coetus: intra 247 Patres Synodales adsunt 41 Praesides Conferentiarum episcoporum, 3 sunt emeriti, 3 ordinarii castrensis officio funguntur, 7 sunt Auxiliares et 4 Coadiutores. Patres synodales ex clero dioecesano sunt 184 (74, 49%) et ad instituta vitae consecratae pertinent 63 (25%).

Insuper pro hoc nostro Coetu aliqua notanda veniunt quoad participationem. Etenim longa periodus quae decurrit a praecedenti Coetu ordinario effectus aliquos intulit, qui modos participationis affecerunt. Memorare oportet particularia rerum adiuncta: aliqui episcopi auxiliares electi sunt, qui, postea residentiales facti, difficultatem invenerunt synodale munus explendi; aliqui electi sodales causam impedientem passi sunt post longum temporis spatium; aliqui electi facti sunt interdum emeriti; in aliquibus nationibus sociales perturbationes difficultatem adduxerunt ad coadunandas Conferentias episcoporum; criteria participationis cuidam Coetu ordinario diversa sunt ab illis vigentibus pro Coetibus Specialibus et hoc in eligendis Sodalibus apud quasdam Conferentias confusionem quandam diffudit.

Partem habent in Synodo etiam Delegati Fraterni ex aliis ecclesiis christianis invitati, quorum numeros et nomina sunt in ipso libello redacta. Ibidem apparent nomina eorum qui in hoc Coetu Synodi munera superiora exercent, idest Praeses natus Summus Pontifex, Secretarius Generalis, Praesides Delegati, Relator Generalis, Secretarius Specialis. Etiam Commissiones operam dant ad rite celebrandum Coetum: Commissio Notitiis Vulgandis, Commissio Nuntio Apparando, Commissio Controversiarum.

Eiusdem Ordinis synodi articulus decimus quartus praevidet nominationem quorundam adiutorum Secretarii Specialis, qui ipsum scilicet adiuvant in explendo munere tractandi argumentum synodale. Pro hoc coetu 16 sunt. Etiam auditores et auditrices adsunt Coetui synodali, quorum nomina sunt in ipso libello et numeros est 23, quorum sunt 14 viri et 9 mulieres.

IV. DE CETERIS

1. Notae quaedam

In primis quoad ipsum synodi institutum aliqua iuvabit recolere. Ea quae facta sunt per annos inde ab initio omnibus patet. Si evolutioni synodorum mentem attollimus, nobis apparebit quam ample in annos creverit ipsorum coetuum numeros. In nostrum commodum possumus in synodi historia tres periodos considerare, secundum Secretariorum Generalium Synodi successionem. Prima periodus currit ab anno 1965 usque ad annum 1979. Durantibus his 14 annis quinque coetus synodales habiti sunt. Secunda periodus decurrit ab anno 1979 usque ad annum 1985 et per hos 6 annos 3 coetus celebrati sunt. Ultima periodus ab anno 1985 usque nunc 16 annos colligit cum numeros synodorum ad summam 12 pertingit.

Insuper omnino digna sunt admiratione Consilia postsynodalia quae in hoc tempore sunt 8, pro singulis coetibus celebratis, et prorsus singulare servitium praestant collegialitati fovendae, dum circa 100 Praesules modo continuo ad communem navitatem coadunant.

Quae omnia arguere videntur Synodum Episcoporum in vita Ecclesiae, non solum quoad quantitatem sed praesertim quoad dignitatem augere magis ac magis in annos.

Hoc peculiari modo valet pro Cretibus Specialibus, in quibus synodale pondus aestimari potuit pro ipso bono Ecclesiae universalis et Ecclesiarum particularium ex diversis regionibus orbis terrarum. Agitur in primis de strenua voluntate Summi Pontificis circa synodorum frequentiam et universalitatem, quae singulari connubio cum bono pastorali collegialitatis episcoporum coniungitur, adeo ut synodalis collegialitas in propria indole confirmata et aucta esse videatur.

Etenim synodalis processus a primo tempore praeparationis in meditandis Lineamentis usque ad applicationem Exhortationis Apostolicae Postsynodalis illam vim communionis ostendit, quae arcto vinculo obstringit diversas Ecclesias particulares in suis membris et cum Ecclesia universali. Hoc factum est per meditationem circa thema synodi, per orationem, per dialogum spiritualem, per reciprocam rationem vitae et christiani testimonii. Et in opere hoc efficiendo eximia illa nota ecclesialis exhibita est, quae mutua interioritas nominatur, relationem Ecclesiam universalem inter et Ecclesias particulares vitaliter nutriens. Ipsa est mutua interioritas, de qua Ioannes Paulus II in sua memorabili ad Curiam Romanam allocutione die 20 mensis decembris anno 1990 mirabili verbo locutus est. Iure meritoque ergo dicere possumus synodalem notam Ecclesiae corpus in dynamica sua aptitudine organice afficere.

Eandem veritatem apparere iam vidimus, cum decursu suo Magnus Iubilaeus Anni MM evolutus est Romae et simul in diversis dioecesibus per dissitas partes universi mundi diffusis. Series Synodorum, quam Summus Pontifex in suis Litteris Apostolicis Tertio millennio adveniente nuntiari disposuit, in actum deducta est et fructus plurimos attulit. In Ecclesiis particularibus etenim vires suscitavit ad donum magnum misericordiae et fidelitatis Domini suscipiendum, ad reddendum innumeris et exuberantibus modis testimonium prenitentire, renovatae vitae, christianae laetitiae et spei. Sed pariter aptitudo synodalis, quae constat eminenter ex communione in dialogo et in dilectione, praeparationem et celebrationem iubilaei, prout occursus cum Deo in itinere Ecclesiae, miro modo sustinuit.

Similiter loqui possumus de potiore themate, quod in synodo et in iubilaeo mentem et meditationem Ecclesiae sub fine secundi millennii nutrivit. In synodis sicut et in iubilaeo in centri loco positus est Christus, Filius Dei, Dominus temporis et historiae, qui missionem committit Ecclesiae, ut in omnibus gentibus Evangelium annuntietur nova quadam vi et voluntate evangelizandi, quam missionem haec nostra synodus, in hoc tertio millennio ineunte, sollemniter profitetur traditam esse unicuique episcopo, prouti est minister Evangelii Iesu Christi propter spem mundi.

Series synodorum specialium quodammodo illustrat correlationem et correspondentiam in vita Ecclesiae transactorum coetuum circa familiam, christifideles laicos, presbyteros, vitam consecratam et, etsi indirecte, meditationem circa thema huius nostri coetus circa ministerium episcopi anticipavit.

Et sic X Coetus Generalis Ordinarius Sypodi Episcoporum, qui primus celebratur in hoc millennio, fit etiam quaedam collegialis recogitatio resumptiva thematum iam in synodis specialibus continentalibus pertractatorum, simul gradum instituens magni momenti in itinere novae evangelizationis, quod Sanctus Pater, tertio millennio ineunte, instaurandum decrevit.

2. Notitiae quaedam

a. Secretariae Generalis partem, suo pro munere, habent Secretarius Generalis et Consilium Secretariae Generalis. Secretarius Generalis cooperatores assumit inter ecclesiasticos et, si res postulet, sicut evenit in hodiernis condicionibus, laicos viros et mulieres, quarum una alicuius instituti saecularis assecla est et altera matrimonio his ultimis annis iuncta est. Ecclesiastici ex variis nationibus veniunt scilicet Americae Septentrionalis Foederatis Civitatibus, Argentina, Gallia et Italia ad officia diversarum liguarum obeunda. Cum officiales in Secreteria sint tantum "pusillus grex" et cum his ultimis annis diversi coetus synodales celebrati sint, etiam brevissimo temporis spatio interposito, opus fuit aliquos extraordinarios cooperatores vocare, qui magnum opus praeparationis sustinere valerent. Omnibus tribuantur oportet observantia et gratiae quam maximae propter fidele diuturnum servitium Synodo Episcoporum et Ecclesiae universali praestitum.

b. Sicut in articulo 3 libelli Vademecum legi potest, in prima contignatione situm est parvum sacellum, ubi Sanctissimum Sacramentum asservatur. Sacellum hoc pro singulis praeteritis coetibus synodalibus semper ex novo instaurabatur ad fovendam pietatem omnium participantium, sed occasione data nostri praesentis Coetus funditus renovatum est et ex hoc tempore permanenter in suo loco apud ipsum aditum aulae synodalis manebit.

Singula elementa in ipso constructo sacello ita selecta et disposita sunt ut veritatem communionis atque collegialitatis exprimerent simulque illustrarent. Ipsa eius forma circularis ad hoc adoptata est ut illam aptitudinem significaret, qua singulae personae in Ecclesia et praesertim singuli episcopi in suo collegio prope alios et in facie aliorum sistere valent, sicut coram Domino. Munus pastorale, collegialiter sumptum atque expletum sub gratia Sancti Spiritus in Ecclesia et pro Ecclesia donatum, specialiter in figura altaris adumbratur, cum sub mensa apparet navicula quaedam in mediis undis, dum crux Domini Nostri Iesu Christi sustinet vela, provocans suo modo orationem ut extensa fidei nostrae confessionisque vela flatu Spiritus impleantur nosque in cursus praedicationis initae propellamur, sicut scribit quidam eximius episcopus, confrater noster, videlicet Sanctus Hilarius Pictaviensis in suo tractato De Trinitate (cf. Lib. 1, 37). Eiusdem Spiritus Sancti epiphania clarescit ex vitro depicto in superiore parte sacelli, revocans in mentem infusionem pentecostalem super coadunatum in cenaculo collegium apostolorum cum Maria Matre Iesu. Ipsius Virginis simulacrum erectum in sacello thema huius nostri Coetus quodammodo illustrat, cum titulus ei datus sit Mater spei. Totum opus in extruendo sacello admirationem nostram suscitat atque grati nostri animi sensus erga omnes qui ad illum extruendum in Civitate Vaticana intenderunt: Gubernium, Floreria et omnes arte periti atque operarii, qui omnes exclusive ex vaticanis officinis proveniunt. Valeat sacellum hoc omnium pietatem et spiritum communionis cum Deo et cum fratribus fovere quam maxime.

c. Denique in atrio aulae Pauli VI consuetis variis servitiis nunc additum est novum quoddam instrumentum. Agitur de apparatu quo acceditur ad rete informaticum seu, ut hodie dicitur, internet. De hoc agit Vademecum in articulo 17c. Huius artificii auxilio communicatio facilior redditur, ita ut singuli Patres notitias sive de propriis dioecesibus sive de rebus vel negotiis diversis sumere simul et dare possint.

CONCLUSIO

Ad modum conclusionis quasdam notas fas mihi sit nunc vobis proponere.

Sicut bene inspicere potuistis, documenta nostra, et etiam relatio haec, diem editionis impressum ostendunt, qui est dies 17 septembris huius currentis anni. Non semplici casu hoc factum est. Agitur de die memoriae liturgicae cuiusdam insignis episcopi Ecclesiae, qui est Sanctus Robertus Bellarminus. Unus est ex pluribus sanctis episcopis, quos per litanias invocavimus in liturgia pro inchoanda synodo. Ex vita et verbis huius sancti pastoris vellem nunc aliqua excerpta circa ministerii episcopalis responsabilitatem et dignitatem referre.

Cardinalis Bellarminus in documento quodam circa mandatum maximum Summi Pontificis tractat pro papa Clemente VIII de abusibus, qui in saeculis decimo sexto et septimo pervulgati erant, scilicet de episcopalium sedium nimis longa vacantia, de incautis episcoporum promotionibus, de episcoporum absentia a propria dioecesi, de duarum sedium uni episcopo attributione, de laxitate in episcoporum translationibus, de inepta episcoporum resignatione (cf. J. Brodrick, Robert Bellarmine - Saint and Scho1ar, pagg. 181ss).

Olim ipse Cardinalis sacerdotem quemdam polonum cognoverat et, cum vidisset ipsum virtutibus et meritis decoratum esse, operam dedit ut episcopus nominaretur. Quod quidem factum est. Tunc Cardinalis ipsi presbytero ad episcopatum electo litteras misit quibus animum suum aperuit dicendo illum esse temporis momentum non propitium ad gratulationem sed ad orationem, ut fatigationes et pericula episcopalia bene tollerentur et pondera muneris leviter ferenda evaderent (cf. ibidem).

Ipsi Pontifici Clementi VIII scripsit commendans ut in nominandis episcopis aptitudo ad praedicandum non consideraretur praerogativa inter omnes minus necessaria. Etenim primi Ecclesiae episcopi instituerunt diaconos ad ministrandum mensis, ita ut ipsi orationi et ministerio verbi instantes essent (cf. ibidem, pag. 236).

Quod autem spectat orationem in vita episcoporum valeat recolere quae Sanctus Ambrosius scripsit. Qui commentans ultimum versiculum psalmi 118: Erravi sicut ovis quae periit; quaere servum tuum, quia mandata tua non sum oblitus, hanc orationem elevat Domino Iesu, Summo Pastori: "Veni ergo, Domine Iesu, quaere servum tuum; quaere lassam ovem tuam, veni, pastor, quaere sicut oves Ioseph. Erravit ovis tua, dum tu moraris, dum tu versaris in montibus. Dimitte nonaginta novem oves tuas et veni unam ovem quaerere quae erravit. Veni sine canibus. Veni sine malis operariis, veni sine mercennario, qui per ianuam introire non noverit. Veni sine adiutore, sine nuntio, iam dudum te exspecto; scio enim venturum, quoniam mandata tua non sum oblitus. Veni non cum virga, sed cum caritate spirituque mansuetudinis [...] Quaere me, quia te requiro; quaere me, inveni me, suscipe me, porta me [...] Suscipe me [...] ex Maria, ut incorrupta sit virgo, sed virgo per gratiam ab omni integra labe peccati. Porta me in croce quae salutaris errantibus est, in qua sola est requies fatigatis, in qua sola vivent quicumque moriuntur" (Comm. Ps. 118, n. XXII, 28-30).

Nos qui haec verba legimus arguere possumus orationem pastoris etiam oportere fiat regula pastoralis, idest norma vitae. Non tantum quia orare requiritur ab unoquoque pastore, sed praesertim quia quod pastor petit pro se oportet ipse sciat tradere aliis. Sic oratio pastoris continet in se etiam mandatum circa vitam pastoris. Ergo si ipse ore dicit Domino "Veni sine virga", hoc teneat necesse est in actu suae vitae, ita ut virgam relinquat dum oves suas recipit. Et sic lex orandi fit lex agendi.

Et ad finem adducta hac relatione, proficiat omnibus recolere Synodum esse communionem viarum, quam communionem Ignatius Antiochenus, scribens ad Magnesios, his verbis magnificabat: "Studete igitur confirmari in doctrinis Domini et apostolorum, ut omnia quae facitis prospere vobis succedant carne et spiritu, fide et caritate, in Filio et Patre et Spiritu, in principio et in fine, cum dignissimo episcopo vestro et digne contexta spiritali corona presbyterii vestri et cum diaconis Deo placentibus. Subiecti estote episcopo et vobis mutuo, ut Iesus Christus Patri secundum carnem, et apostoli Christo et Patri et Spiritui, ut unio sit et carnalis et spiritalis".

Dixi. Gratias.

(1) Ex Conferentiis episcoporum responsionem miserunt Aequatoria, Africa Septentrionalis, Americae Septentrionalis Foederatae Civitates, Anglia et Cambria, Angola et Sacti Thomae Insula, Antillae, Arabiae Civitates, Argentina, Australia, Austria, Belgium, Bielorussia, Bolivia, Botsuana et Africa Meridionalis et Suazilandia, Brasilia, Burkina Faso et Niger, Camarunia, Canada, Chilia, Columbia, Corea, Costaricha, Cuba, Guinea, Haitia, Helvetia, Hibernia, Hispania, Honduria, Hungaria, Iaponia, India: C.C.B.I., Indonesia, Italia, Kenia, Laosium et Cambosia, Liberia, Lituania, Lusitania, Madagascaria, Malavium, Malia, Mexicum, Mozambicum, Namibia, Nederlandia, Nigeria, Nova Zelandia, Pacificum, Pakistania, Panama, Papua Nova Guinea et Insulae Salomoniae, Paraguaia, Peruvia, Polonia, Respublica Cecha, Scotia, Senegal et Mauritania et Promontorium Viride et Guinea Bissavia, Sinae, Srilanca, Sudania, Tanzania, Thailandia, Ucraina, Uganda, Uruguaia, Venetiola, Vietnamia, Zambia, Zimbabvia.

Ex Curia Romana responderunt Congregationes pro Ecclesiis Orientalibus, de Cultu Divino et Disciplina Sacramentorum, pro Episcopis, pro Gentium Evangelizatione; Pontificia Consilia pro Laicis, ad Unitatem Christianorum fovendam, de Spirituali Migrantium atque 1tinerantium Cura, pro Dialogo inter Religiones, de Cultura, de Communicationibus Socialibus.

Ex Ecclesiis Orientalibus responsionem dederunt Synodi Ecclesiae Maronitae, Ecclesiae Chaldeae, Ecclesiae Syromalabariensis.

[00008-07.05] [nnnnn] [Texto originale: latino]

Beatissime Pater

meique in Domino Fratres:

Dum praeparabam ego hanc Relationem Ante Disceptationem, duae potissimim affirmationes mentem meam occupaverunt, quae mihi quidem videntur argumentuim huius coetus nostri decimi iam clarissima ponere in luce. Altera earum deducitur ex Constitutione Dogmatica Concilii Vaticani Secundi De Ecclesia, Lumen Gentium appellata, ubi hoc ipsum legitur: "Gregis Christi Pastores imprimis oportet, ut ad imaginem summi et aeterni Sacerdotis, Pastoris et Episcopi animarum nostrarum, sancte et alacriter, humiliter et fortiter exsequantur ministerium suum...Ad plenitudinem sacerdotii electi, sacramentali gratia donantur, ut orando, sacrificando et praedicando, per omnem formam episcopalis curae et servitii, perfectum pastoralis caritatis munus exerceant" (41).

Altera ex oratione derivatur a Beatissimo Patre Nostro Ioanne Paulo Secundo habita Episcopis Austriae "ad limina" anno millesimo nongentesimo octogesimo secundo praesentibus, ubi hoc eloquitur: "Sine spe sumus non solum homines infelices et plane miserandi, sed tota nostra actio evaderet inanis; nos nihil aggredi auderemus. In inconcussa nostra spe residet secretum nostrae missionis. Ipsa fortior est nostris iteratis delusionibus ac laboriosis nostris dubiis, quia suam vim haurit apud fontem, quam nec nostra incuria nec nostra neglegentia possunt exhaurire. Fons spei nostrae est Deus ipse, qui per Christum semel pro sempre mundum devicit atque hodie per nos suam salvificam missionem pergit in mundo" (AAS 74 [1982] 1123).

Talibus sententiis nos instructi atque inflammati huc convenimus ad veritatem quandam ponderandam quae tum captat nos tum etiam provocat. Quae veritats haec simplex est: nos Episcopi vocati sumus ut Evangelii Iesu Christi simus ministri; ministerium autem quod complemus illud est ut spem, supenaturalem spem, hominibus saepe animo fractis afferamus.

Ante omnia vero hoc est nobis inculcandum: ministerium nostrum esse debet semper humile servitium. Exemplar enim cuiusque verbi, quod proferimus, et cuiusque facti, quod perficimus, Dominus Noster et Salvator est Iesus Christus qui ea nocte, antequam est mortuus, singulari quodam humilitatis actu sese inclinavit ut Apostolorum suorum pedes lavaret, clarrissimis simul vocibus eos admonens: "Exemplum enim dedi vobis, ut, quemadmodum ego feci vobis, et vos faciatis" (Io 13, 15).

Hoc ministerium humile terrere nos sine dubio potest. Conscii enim nobis sumus debilitatum nostrarum. Probe etiam plures cognovimus rationes cur de venturo tempore trepidare debeamus. Tamen, destinati sumus ac vocati ut Evangelium spei praedicemus ipsique illum vivamus.

Huic proposito igitur laeti devovemus nos ipsos simul coniuncti cum Successore Beatissimi Petri, illius videlicet humilis piscatoris qui in aquis lacus Genesareth desperans iussus est a suo Redemptore propriam deponere formidinem ut "homines caperet" eosque perduceret ad Deum (cf. Lc 5, 10).

Servos esse Iesus Christi Evangelii in totius mundi spem: haec nostra vocatio est quam libenter amplexamus. Cognitione enim illa corroboramus: Filium Dei hic inter nos adesse (cf. Mt 18, 20), Populum Dei per terras pro nobis orare ac nobiscum precari (cf. Act 12, 5), Christi Vicarium nos esse ducturum suos fratres et confirmaturum in omni nostro passu (cf. Lc 22, 2). Non possumus similiter non percipere Mariae ipsius inter nos praesentiam, Virginis nempe Dei Matris quae nos perinde ac famu1os in nuptiis apud Canam hortatur ut Filium suum audiamus faciamusque "quodcumque dixerit" (Io 2, 5).

In hoc nostro opere durante Decimo Generali Ordinario Coetu Episcoporum Synodi pariter adiuvamur et incitamur illis rebus atque consiliis quae priores illi Coetus synodales ante hunc nostrum effecerunt. Peculiari cura notamus coetum de christifidelibus laicis, et illum de presbyteris, tum etiam alium de vita consecrata. Universae deliberationes istae transierunt in mirandas prorsus Apostolicas Adhortationes Postsynodales Beatissimi Patris, quae magnas divitias sapientiae ac spiritualis directionis praebuerunt toti Ecclesiae. Nuncupantur videlicet: Christifideles Laici anni millesimi nongentesimi octogesimi octavi; Pastores Dabo Vobis anni millesimi nongentesimi nonagesimi secundi et denique Vita Consecrata anni millesimi nongentesimi nonagesimi quinti. Ad unumquodque horum documentorum certissime revocabimur saepius proximis his venturis hebdomadibus. Sunt namque illae fideles quidem prudentesque duces pro universa Ecclesia iter suum faciente per tertium fidei christianae millennium.

Ad haec autem accedunt etiam coetus speciales pro Europa anno nonagesimo primo ac nonagesimo nono, pro Africa anno nonagesimo quarto, pro America anno nonagesimo septimo, tum pro Asia anno nonagesimo octavo, tum denique pro Oceania eodem anno nonagesimo octavo. Congregati sunt episcopi ut opus Ecclesiae suis in nationibus et continentibus perpenderent atque in posterum statuerent; hinc nobis fere in manibus est thesaurus iudiciorum sapientium necnon experientiarum quae omnia digna sane sunt quae investigentur a nobis et in animo agitentur.

Postremo: ante oculos retinere debemus alios tres auxiliorum fontes qui constituti pro nobis sunt, cum coetus hic Generalis nuper praepararetur. Hi nominatim sunt: Lineamenta anno nonagesimo octavo edita ac transmissa ad Episcoporum Conferentias, ad dicasteria Romanae Curiae, ad Ecclesias Orientales, ad Unionem Superiorum Generalium per orbem consultationis causa; Responsiones ad Secretariam Generalem Synodi Episcoporum redditae; Instrumentum Laboris quod collectum et compositum est tam de Lineamentis quam de Responsionibus atque iunio mense huius anni prodiit. Simul quidem sumpta haec elementa singulari quadam perspicacia fideliter referunt aestimationes ac sollicitudines omnium superiorum coetuum totiusque etiam Episcopatus per Ecclesiam universalem. Accidit ergo ut in coetus nostri argumentum ac materiam ingrediamur Domino nostro plene confidentes atque abunde locupletati ipsis laboribus Beatissimi nostri Patris atque etiam Episcoporum nostrorum Fratrum tum consiliis peritissimorum moderatorum Secretariatus Generalis Synodi Episcoporum, quibus nimirum singulis maximas ex animo habemus gratias.

Una remanet quaestio ante disceptationem nostram. Sicut animadvertit Instrumentum Laboris, in hoc nostro coetu agitur imprimis de Episcopo diœcesano sive residentiali, hoc est de Episcopo qui tamquam doctor et santificator et pastor inservit Ecclesiae locali (cf. n. 9). Nihilominus Auxiliares quoque Episcopi, in Curia Romana operantes Praesules necnon in publicis negotiis Vaticanae Civitatis, haud secus atque Episcopi emeriti, omnes illi campum occupant considerationis et deliberationis nostrae. Etenim Episcopi omnes, ut membra Corporis Episcoporum "pro totius mundi salute consecrati sunt....cum Petro et sub Petro" (Decretum de Activitate Missionali Ecclesiae Ad Gentes, 38); propterea ex suo proprio officio "debent...omnes Episcopi promovere et tueri unitatem fidei et disciplinam cunctae Ecclesiae communem, fideles edocere ad amorem totius Corporis mystici Christi...tandem promovere omnem actuositatem quae toti Ecclesiae communis est" (Constitutio Dogmatica de Ecclesia Lumen Gentium, 23).

Si quis itaque quaerat: quo optimo modo possimus nos aggredi rem et causam nobis in hoc Coetu propositam, nemo profecto ignoret quam faequenter notissima illa "munera" Episcopi veluti doctoris et sanctificatoris et pastoris commemorentur non solum in Apostolicis illis Adhortationibus Beatissimi Patris Coetus Generales subsequentibus sed etiam in ipsis Lineamentis et Instrumento Laboris huius nostri coetus. Hanc ob rem omnino convenire videtur et eandem munerum divisionem nos quoque suscipiamus sicut structuram nostrae Relationis Ante Disceptationem initiumque ita faciamus ab Episcopo tamquam gregis proprii doctore.

Domini Iesu mandatum, quod "magistris fidei" Ecclesiee suae tradidit, mirabiliter elucet. "Data est mihi omnis potestas in caelo et in terra", commonefecit praeceptor divinus Apostolos quorum sumus nos successores. "Euntes ergo" perrexit dicere "docete omnes gentes, baptizantes eos in nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti, docentes eos servare omnia, quaecumque mandavi vobis" (Mt 28, 18-20).

Certissime evangelizatio fundamentale est atque essentiale quidem Episcopi ministerium, sicut Concilii Vaticani Secundi demonstraverunt Patres, verbi gratia, in Constitutione Dogmatica De Ecclesia, ubi legere licet: "Inter praecipua Episcoporum munera eminet praedicatio Evangelii" (25).

Sed rationes ac viae, quibus hoc ministerium Episcopus exsequitur, plures hodies sunt magisque diversae quam antea umquam. Sine dubio Evangelium praedicat primum et ante omnia in Eucharistiae celebratione, ubi Verbum ac Sacramentum maxima spirituali virtute coniunguntur (cf. Decretum de Presbyterorum Ministerio et Vita Presbyterorum Ordinis, 4). Sed istud solum initium est. Nam praedicat aequabiliter Evangelium in celebrandis sacramentis, in misericordiae corporalis et spiritualis operum exercitio, in pastoralibus suis litteris, in orationibus et allocutionibus ad presbyteros et vitae consecratae familiarum sodales necnon laici ordinis fideles, in foras datis pronuntiationibus atque commentationibus, in sermonibus per radiophonium et televisionem transmissis, etiam privatis in congressionibus cum viris, mulieribus et pueris qui nuntium evangelicum suscipere student aut suum amorem erga illud reddere altiorem. Et haec omnia oportet Episcopus faciat prae mentis oculis semper missionalem Ecclesiae indolem tenens. Etenim, "ut membra viventis Christi, Ipsi per Baptismum necnon per Confirmationem et Eucharistiam incorporati et configurati [sunt] omnes fideles", ita a Patribus Concilii Vaticani Secundi admonemur in Decreto de Activitate Missionali Ecclesiae. Quapropter, sic iidem patres concludunt, "omnes fideles officio tenentur ad Eius Corporis expansionem et dilatationem cooperandi", quod nempe est eius Mysticum Corpus, Sponsa dilecta, Una Sancta Catholica et Apostolica eius Ecclesia (cf. 36). Pertinet igitur tamquam pars necessaria ad opus Episcopi ut doctoris ac praedicatoris veritatis similiter in medio proprio populo "missionalem spiritum" cordibus inculcare.

Verumtamen officia Episcopi tamquam 'doctoris veritatis' in Ecclesia longe quidem excedunt sola illius ipsius opera et conamina. Si enim talis erit Evangelii testis, qualem quaerit Dominus, quisque Apostolorum successor secum debebit consociare quam plurimos socios praedicatores et evangelizatores, praeceptores et catechistas, quotquot congregare potuerit.

Praeterea cum illis oportebit eum diligenter et patienter et amanter agere, ut doctrina eorum et instructio sit Ecclesiae ipsius doctrina pleneque consonet cum "Magisterio" ac firmiter consistat in Sacra Scriptura ac Traditione, in Pontificum Romanorum Conciliorumque oecumenicorum declarationibus per saecula.

Ille ductus autem Episcopi praesertim necessarius hac in re est magistris religionis in catholicis scholis primarii atque secundarii gradus, catechistis pariter in cursibus dioecesanis ac paroecialibus pro parvulis et iuvenibus et adultis, pro conversis, denique etiam theologiae professoribus apud studiorum universitates. Horum singuli, ut patet, proprium genus modumque moderationis postulant. Omnes tamen hoc habent inter se commune: suo ab Episcopo id audire debent quod Dominus revelavit, totum et integrum; percipere quoque debent Episcopi reverentiam et observantiam erga se, dum illud participant atque explicant. Sic Episcopus vivum signum erit Iesu Christi, qui spei nostrae auctor est.

Arduum prorsus esse potest hoc opus, et quod tum prudentiam poscit tum simul sagacitatem et fortitudinem, quae a Spiritu Sancto est. Constat certo tolerare nos nullo modo posse falsam doctrinam. Cum vero obicimur tali doctrinae erratae, necesse est nobis eam tractare velut patribus familias et cupere semper illud exponere quad docet Ecclesia, ac studere quaestionibus obiectationibusque respondere interea orientibus, ut omnes nostri cooperatores in Evangelio proclamando atque explanando fervidi sint praecones sanae doctrinae "opportune, importune" (2 Tim 4, 2). Dum autem operam nostram consociamus cum theologiae sacrae praeceptoribus, sapienter, uti elucet, ducemur Instructione Congregationis pro Doctrina Fidei, cui titulus Donum Veritatis, promulgata die vicesimo quarto mensis Maii anno millesimo nongentesimo nonagesimo, atque Constitutione Apostolica Ex Corde Ecclesiae eodem anno data. Deinde singulis in nostris collocutionibus et actionibus cum praedicatoribus, evangelizatoribus, magistris, catechistis, professoribus etiam adhibebimus fidenter donum illud maximi pretii, a Pontifice Ioanne Paulo Secundo traditum Dei Populo, quod manifesto est Catechismus Ecclesiae Catholicae.

Nobis vero, uti fidei doctoribus, non sunt neglegendi alii maxime necessarii socii in Evangelio nuntiando: scilicet ipsi parentes. Ii enim primi sunt fidei magistri. Nemo illam fidem tam efficaciter nutrire potest, nemo tam bene instillare quam iidem parentes. Omnem ergo opportunitatem arripiet Episcopus ut parentes adiuvet, praesertim per paroecialia opera, propriam ad fidem profundius addiscendam ac studiosius tradendam. Curricula pro parentibus instituta, cum eorum filii ad Baptismum, ad Primam Paenitentiam et Primam Communionem necnon ad Confirmationem praeparantur, optimae sunt occasiones huiusmodi instructionis. Attamen etiam alias quaerere debemus omnique modo usurpare.

Denique tandem, ut Episcopi sint vere potentes fidei praeceptores, oportet eos in primis cooperari cum presbyteris ac diaconis propriae dioecesis, qui principales ipsorum sunt adiutores ac sodales in explicando fidelibus Evangelio. Ad hoc autem propositum prima ac praecipua necessitas est praestans in seminariis educatio sacerdotum necnon optima curricula theologicae ac spiritualis institutionis pro permanentibus diaconis. Cum magnanima largitate temporis ac virium Episcopus sese admiscebit omnibus bis inceptis, quemadmodum suam operam ipse dare debebit vocationibus sua in dioecesi promovendis. Necesse porro est Episcopus sciat qui futurum clerum mente animoque instituant, quid illi doceant, utrum officia sibi commendata sic impleant amore Christi et Ecclesiae ut amore veritatis ac sanctitatis eluceant. Adiumentum pretiosum hic dabit mirabilis Apostolica Adhortatio Pastores Dabo Vobis inscripta.

Post ordinationem suam tum sacerdotes tum diaconi ducendi adhuc erunt a primo dioecesis magistro per educationis cursus in sacris scientiis. Sine hoc subsidio Evangelium audietur quidem, attamen noncum ea novitate ac fervore quae profluunt ex perpetua inquisitione in mirabilia a Domino revelata. Sicut omnino documentum Pastores Dabo Vobis graviter inculcat, formatio cleri continuata post ordinationem necessaria est ob rationes humanas et pastorales, ob causas intellectus ac spiritus si reapse volumus ut quis "refoveat quasi ignem sub cinere donationem Dei" quam iubentur Christo consecrati cum Sancto illius Populo communicare (cf. 70 et 2 Tim 1, 6).

Proclamatio Verbi Dei causa exsistit cur fideles ad cultum divinum congregentur. Hanc "congregationem" efficit Episcopus uti sanctificator ac sacerdos, id est, tamquam "primus gratiae minister" gregi suo.

Nullibi certe exercet Episcopus hoc officium tam valide quam in Eucharistiae ipsius celebratione, quae cuiusque fidei communitatis "fundamentum ac centrum" est, ut notissimam adhibeam dictionem Patrum Concilii Vaticani Secundi (cf. verbi causa Decretum de Presbyteroruam Ministerio et Vita, 6). Patet ideo Episcopum obligari ad Missae Sacrificium quam maxima pietate potuerit ac fervore quam maximo celebrandum. Observant enim illum clerus ac vitae consecratae sodales necnon ipsi fideles tali animi intentione quam non alii cuiquam tribuunt. Perinde ac Sanctus Petrus commonere nos sua in prima Epistula nititur, esse nos debemus "voluntarie...formae facti gregis" (Pet 5, 2-3). Nihil propterea mirandum quod mos noster ac modus Missam nostro cum populo celebrandi plerumque tam movens sermo sacer est de amore Eucharistiae deque fide in Praesentiam Realem, quam umquam de pulpitis cathedralium nostrarum habere potuerimus.

Idem profecto valet de Sacramenti Confirmationis administratione, de confessionibus audiendis, de matrimonii celebratione et praesertim de ordinum Sacrorum collatione. Conamur fideles nostros reddere ferventes. Sed nos oportet ipsos esse ferventes. Nos qui gratiae sumus dispensatores numquam permittere possumus ut nos, orationem Populi Dei moderando, quidquam aliud faciamus quam veritatem, devotionem et inspirationem fovere.

Haec tota consideratio nos simul perducit ad aliud necessarium opus ministerii nostri, qui fidelium sumus sanctificatores, scilicet ad eam curam ut liturgici ritus nostris in templis ac sacellis congruant cum normis usibusque Ecclesiae et ut verae pietatis affectu compleantur. Primi nos sumus liturgistae in dioecesibus nostris. Iuris Canonici Codex nos proinde commonet: "Munus sanctificandi exercent imprimis Episcopi, qui sunt magni sacerdotes, mysteriorum Dei praecipui dispensatores, atque totius vitae liturgicae in Ecclesiae sibi commissa moderatores, promotores atque custodes" (can. 835, § 1 comparandus cum Constitutione de Sacra Liturgica Sacrosantum Concilium, 22 et 39). Ut probe novimus omnes, haec nostra fuit aetas complurium mutationum ac progressuum in Ecclesiae publico cultu. Hac ex causa non valebimus semper controversias effugere de rubricis ipsis, de liturgico apparatu, architectura ecclesiastica et similibus rebus. Has tamen quaestiones pertractans, Episcopus paratus sit oportebit ad audiendum, sed non minus promptus ad ducendum. Limites tenere debebit boni iudicii et gustus; debitam observantiam exhibebit consuetudinum stabilium; reverebitur ac provehet formas pietatis popularis quae fidem ardoremque populi sui revera nutriant. Quod perdifficile potest esse opus, nam prudentiam postulabit atque etiam tactum quendam diplomaticum, sed felicissime illud opus curabitur in aliqua fidenti communicatione cum dioecesis eiusdem sacerdotibus, qui sunt "proximi collaboratores" Episcopi, quemadmodum Sanctissimo Patri eos appellare placet (cf. exempli gratia: Allocutio in Audientia Generali habita die xxxi mensis martiii anno millesimo nongentesimo nonagesimo tertio, 1).

Episcopus tandem munus suum uti fidelium sanctificatoris exsequens operam dare debet ut quidam praecipui ritus liturgici curationem peculiarem recipiant, quam prorsus merentur, propter doctrinas quas imprimunt ac propter fervorem quem accendunt. Inter hos ritus numerantur ceremoniae Hebdomadae Sanctae sive Maioris, sollemnia coniuncta cum Baptismo catechumenorum ac receptione fidelium in plenam communionem cum Ecclesia Catholica, ordinationes quoque et votorum professiones necnon dedicationes templorum, sacellorum et altarium. Unicae sunt illae occasiones instruendi fideles in fide; opportunitates gratiis plenae sunt promovendi populum ad sanctitatem. Horae ac vires impensae in hos ritus parandos una cum iis liturgicis musicisque institutis et officiis, quae esse poterunt in aliqua dioecesi, bene atque utiliter quidem impendentur in Ecclesiam localem aedificandam, "secundum gratiam Dei", ut ait Apostolus (1 Cor 3, 10).

"Munus regendi" Episcoporum singularis quaedam forma regiminis est in toto mundo. Regit enim Episcopus veluti servus cum animo et corde pastoris amantis qui gregem suum humiliter ducit nec quidquam quaerit aliud nisi Dei gloriam hominumque salutem. Hunc nuntium iterum iterumque Patres Concilii Vaticani Secundi repetunt. Sic in Decreto de Pastorali Episcoporum Munere in Ecclesia Christus Dominus, loquuntur: "In exercendo suo munere patris ac pastoris, sint Episcopi in medio suorum sicut qui ministrant, boni pastores qui cognoscunt suas oves quosque et ipsae cognoscunt" (16); tum etiam in Constitutione Dogmatica de Ecclesia addunt: "Episcopi Ecclesias particulares sibi commissas ut vicarii et legati Christi regunt, consiliis, suasionibus, exemplis, verum etiam auctoritate et sacra potestate, qua quidem nonnisi ad gregem suum in veritate et sanctitate aedificandum utuntur, memores quod qui maior est fiat sicut minor et qui praecessor est sicut ministrator" (27).

Ut autem Episcopus par ac paratus sit ad haec omnia efficienda, ipse indiget vitae sanctitate. Quocirca, haud secus ac reliqui omnes Domini asseclae, ipse adhibere debet multa illa efficacia instrumenta santificationis quae omnibus suis filiis praebet Mater Ecclesia; inter ea Missam Sacram sine dubio, deinde Sacramentum Reconciliationis, adorationem eucharisticam, filialem marianam devotionem et in specie cotidianam rosarii precem, pios recessus ac dies recollectionis, horas sacras, Rosarium, meditationem Sacrae Scripturae ac studia de operibus Patrum et Doctorum ac maiorum Ecclesiae theologorum. Nec difficile est huius rei rationem perspicere. Ut Sanctum Dei Populum regat, sanctum Episcopum esse oportet. Quin immo, ad mentem Patrum Concilii Vaticani Secundi, Episcopus sanctimonia vitae suae putandus est "sanctificare" Ecclesiam particularem cuius rector est ac ductor (cf. Decretum de Pastorali Episcoporum Munere in Ecclesia Christus Dominus, 15).

Necesse praeterea est Episcopum, tamquam populi sui pastorem, sustentare atque ordinare incepta propriorum clericorum, vitae consecratae asseclarum simulque fidelium devotorum. Hac de causa diligentissime perpendet illud ministerium quod ipse et proximi eius adiutores reddent paroeciis aliisque ecclesialibus institutis caritatis, curae valetudinis, spiritualis instructionis. Primo intuito forsitan hoc videatur negotium aliquod administrationis quod aliis Episcopus committere debeat. Nihilominus, si illud recte geratur adiuvantibus aptis institutionibus ac delegationibus, esse possit servitium amoris erga Dei Populum, quod servitium magnopere quidem postulatur ac plerumque magni aestimatur.

Exinde, quantum sane fieri potest, nostris in dioecesibus bene probata curia inveniri debet quae paroeciis institutisque dioecesanis consilia impertiat; exsistere oportet optime paratum tribunal quod causas de matrimoniorum nullitate pertractet ceterosque iudiciales casus; adsint insuper necesse est officia ac periti a quibus dioecesis eiusque variae partes apte dirigantur in

diversarum rerum provinciis, quales sunt pecuniariae quaestiones, proprietates fundorum, leges civiles atque progressus. Ut exemplum habeamus: dioecesanum consilium pro causis nummariis, quod doctis expertisque consistit clericis ac religiosis et laicis, potest in tuto collocare pecuniam ac rationes agendi pro dioecesi ipsa, pro paroeciis et scholis, pro caritatis operibus, pro curatione senum et infirmorum, pro sustentatione clericorum et sodalium vitae consecratae emeritorum ac plurima alia adiumenta. Prudens et misericors is erit pastor qui praesto habebit, quatenus nempe valebit, quandam 'machinam' solidorum consiliorum et monitorum necnon sapientis administrationis pro se in primis et illis quoque qui opus simul omnes in commoditatem Ecclesiae localis cum eo faciunt.

Simili modo, dum suum exsequitur "munus regendi", Episcopus sollicitus valde esse debet de conditionibus atque operibus paroeciarum suarum semperque promptus ad iuvandos parochos ac parochorum vicarios, diaconos et vitae consecratae sodales, duces laicatus, qui propriis in summis muneribus evangelizationis saepius solitudinem patiuntur in suis impensis officiis exercendis. Verum quidem constat non universas dioeceses constitutas esse velut paroeciarum communitates. Quidquid autem id est, in illis dioecesibus, talis nempe figurae, plane necesse est Episcopus suis paroeciis praesens assistat ut diligens pater et sacerdos atque amicus. Hoc ipsum efficientissime is faciet visitando saepius eas alacriterque participando paroeciarum celebrationes anniversariasques memorias, dedicationes et similes sollemnitates. Si crebrius praeterea statutis temporibus convenire potest pastores et eorum socios adiutores ut utiliter colloquantur de paroeciarum inceptis et etiam ut simul orent, munus ipsius ducendi gregem adiuvabitur plurimum (cf. Congregationis pro Episcopis Directorium Pastorale pro Ministerio Episcoporum Ecclesiae imago, xxii Febr. MCMLXXIII, 166-170). Quam sapiens fuit humilis Pastor ac Sanctus Alfonsus de Ligorio qui asseruit: "Ianuam semper apertam suis parochis teneat Episcopus ut intellegant accessum ad eum semper esse gratissimum"! Quam acutus fuit doctus ille Cardinalis Bona cum affirmavit: "Ecclesia parochorum suorum pedibus ambulat"! Episcopos itaque nos honorare oportet summique aestimare presbyteros paroeciarum nostrarum praefectos. Numquam noster erga illos affectus et amor nimium manifestus esse poterit, nimium sincerus.

Propter necessarias, immo essentiales, partes quas vitae consecratae sodales ad ecclesias particulares omni in orbis angulo conferunt, debet ille Episcopus, qui vere pastor servusque simul est in sua dioecesi, tribuere viris ac mulieribus consecratis in propriis paroeciis vel institutionibus veram reverentiam solidumque favorem, prout Adhortatio Apostolica Postsynodalis Vita Consecrata clarissime docet (cf. 48-50). Communiter congredietur cum eorum superioribus; admonebit adiuvabitque illos diversis in eorum inceptis; cum iis coniungetur ad precandum; curabit ut probe videant se ab Episcopo haberi praecipuam Dei benedictionem pro cuncta dioecesi. Hi sunt modi primarii, quibus Episcopus pastor esse poterit omnibus vitam consecratam viventibus; sunt insuper amoris et curae signa quae saepius quidem a religiosis altius existimantur quam Episcopus suspicatur.

His tandem nostris diebus vera Episcopi ducis opera flagitat ut ille aperiatur faveatque novis ecclesialibus communitatibus et congregationibus quae passim per Ecclesiam nascuntur, spiritualium beneficiorum copiam promittentes. Quoniam vero novae apparent ac propterea incognitae, possunt fortasse timores excitare vel suspiciones, sicut saepe audire fas est. Non hinc tamen moveri debemus ut animo destituamur aut illas excludamus. Si aeque ac scite diriguntur, plurima bona importare valent in Ecclesiam ipsam particularem, dum ei simul illustrant novas nuntii evangelici interpretationes vel commonefaciunt Ecclesiam quorundam propositorum bonorumque fortasse quae revocanda sunt in usum vel saltem confirmanda (cf. Adhortatio Apostolica Postsynodalis Christifideles Laici, 29-31). Hac item de re Pontificium Consilium pro Laicis, sub luce coetus synodalis de laicis, utiles emanavit animadversiones.

Singulae appellationes hae ad regimen episcopale tam principales sunt quam omnino familiares. At aliae pariter exsistunt, admodum novae atque etiam inexspectatae. Lineamenta igitur atque Instrumentum Laboris mentem nostram intendunt in quasdam novas provocationes quae implorare videntur huius nostri coetus ponderationem cum precatione coniunctam. Hic a me breviter in universumque tractabuntur, per hunc mensem accuratius et altius nostris in sessionibus explorandae.

Prima omnium ac forsitan urgentissima videtur provincia esse ipsius vitae familiaris. Vix ulla exstat communitas in hoc orbe nostro turbato, ubi rationabiles atque honesti homines non lamententur de incursibus qui iam sine intermissione fiunt pluribus ex fontibus contra fundamentalem sanctamque institutionem viri et uxoris et liberorum. Doctrinae et scripta adversus familiam, quin etiam motus publici atque oblectamenta contra familiam ubique circumcirca exorta sunt. Vix exaggerari potest damnum quod inde mortalibus infligitur tum uti hominibus tum uti Dei filiis. Ante Dominum suum ergo suumque gregem consistit Episcopus, qui officio tenetur ut doceat sacramentalem indolem matrimonii prout Christus illum instituit et consilia Creatoris de familia; ut coniuges sustentet in inquirenda Dei voluntate circa familiae vitam et ut tales cursus pro familia teneat, quales videlicet sunt: plena praeparatio ante matrimonium, consultationes peritarum pro coniugibus matrimonia periclitantia subeuntibus, ubicumque hoc fieri potest; efficax catechesis pro pueris atque adulescentibus de rationibus moralibus in matrimonio; opera quibus iuvenes adduci possunt ad sana oblectamentorum loca ubi fidem suam altius perscrutentur discantque eam de die in diem vivere.

Nostra aetate aequabiliter Episcopum decet suum praebere ductum in duplici campo paupertatis ac pacis. Ambae pari passu procedunt. Ubi enim praevalet miseria, quam iniustitia ac duritia cordis generat, ibi est prorsus exspectanda contentio. Sic sane evenit ut, novum nobis millennium ingredientibus, quisque Episcopus provehere debeat sua in dioecesi instituta actuosa caritatis pro pauperibus in proxima sua communitate necnon incepta ingeniosa in paroeciis institutisque educationis, unde necessitas inculcetur ac pulchritudo pacis domi simul etiam foris. Porro in illis regionibus mundi, in quibus aliquid prosperitatis floret, etiam cogitur Episcopus ut suum admoneat populum clarissimis quidem verbis de eorum officiis erga egenos ac destitutos extra propriae dioecesis nationisve fines. Qa in omni quaestione sapienter dirigetur Pontificis Ioannis Pauli Secundi Litteris Encyclicis Laborem Exercens (XIV Septembris MCMLXXXI), Sollicitudo Rei Socialis (XXX Decembris MCMLXXXVII) ac documento Pontificii Concilii de Iustitia et Pace edito sub titulo, In Humanae Communitatis Servitium: Ethica Tractatio Quaestionis de Internationali Debito (XXVII Decembris MCMLXXXVI).

In hac autem disceptatione statim menti nostrae occurrit argumentum de omnium rerum hodie compactione in unum veluti globum, de, uti dicunt, globalizatione. Pro quibusdam enim in se continet ipsa minationem atque condicionem, qua divites huius orbis ditiores fiunt et egeni scilicet egentiores. E contra aliis spem affert fore ut reperta ac progressus scientiarum et industriarum latius ac iustius diffundantur, participentur auxilio novorum instrumentorum vecturae atque communicationis. Tamquam pastores ducesque digni populorum nostrorum conscii penitus simus oportet non solum illius minationis verum etiam spei, dum priorem istam praecavemus, hanc posteriorem expedimus. Si uti volumus vocibus nostri Beatissimi Patris, debemus perpetuo seduloque contendere ad globalizationem solidarietatis, quae evangelizationis officium in mundum universum sustentare valeat, sicut potest, et omnium gentium, tum divitum tum egentium, necessitatibus largiter, honeste, nobiliter respondeat (cfr.

Nuntius de Mundiali Die Pacis Pontificis Ioannis Pauli Secundi, anno millesimo nongentesimo nonagesimo octavo, 3).

Intus autem connectitur cum paupertate et pace et globali rerum progressione aliud maximi momenti argumentum quod hodie Episcoporum petit moderamen; immensa videlicet virorum, mulierum, infantium migratio ac vagatio ut effugiantur bella et internae nationum pugnae, miseria et aegrotatio. Hoc eventum facile provocat animi affectiones atque iudicia, etiam publicos motus rebellionis, quae tamen adversantur primariis iuribus ipsorum immigrantium ac profugorum et illi evangelio commiserationis quod praedicavit Filius Dei qui non habebat "ubi caput reclinaret"(Mt 8:20). Contra has singulas sententias non licet Apostolorum Successoribus ne uno quidem temporis momento dubitare. Spes enim nostrae hic ac postea apud Deum reponuntur qui perspicuo maxime sermone docuit nos plerumque se abscondi post faciem alicuius peregrini qui nos implorat ut alatur, vestiatur, suscipiatur (cf. Mt 25, 31-46).

Causae hae omnes socialis iustitiae necessario faciunt ut acrius percipiamus quasdam inhonestas consuetudines hoc nostro tempore invalescentes quae ius maxime praecipuum ac fundamentale hominum violant, nempe ius ad vitam. Nullus quidem Episcopus deditus operi docendi, sanctificandi, regendi populum suum secundum veritatem et evangelii impulsionem intermittet prohibere, impedire, loquendo atque agendo ne homines ullo crescentis vitae suae momento interficiantur: ab embrione ad aetatem adultam, ab adulta aetate ad infirmitatem et senectutem. Hoc principium totum ad recentiora usque tempora satis clare recteque eminebat. Disserebamus atque contendebamus contra abortum, euthanasiam ac poenam capitalem; et plerique homines nostram mentem rationemque comprehendebant. Nunc vero, tot novis rebus potissimum in scientia biologica detectis, hae quaestiones minus patent, immo nonnumquam omnino excedunt eorum intellectum qui non plene sunt in iisdem agitandis quaestionibus versati. Nos tamen, patienter colloquentes cum probe institutis scientiarum cultoribus veritatem quaerentibus dicentibusque, atque simul sustentati talibus documentis, quales sunt Litterae Encyclicae Beatissimi Patris Evangelium Vitae die vicesimo quinto mensis Martii promulgatae anno nonagesimo quinto, deinde Epistula Apostolica Novo Millennio Ineunte diei sexti mensis Ianuarii anno bis millesimo primo foras data, tandem Declaratio quam fecit praesidi Civitatum Foederatarum Americae die vigesimo primo mensis Iulii hoc ipso anno, nos, inquam, firmam nostram renovamus voluntatem, ut vitam defendamus omni in eius aetate sive periodo, tamquam donum Dei numquam proiciendum, numquam indubium periculumve adducendum. Fideles nostri a nobis hoc saltem exspectant.

Extrema tandem provocatio sive appellatio ad Episcopi moderamen, quae hic nobis est perpendenda, saepius colligitur et continetur uno vocabulo quod in Ecclesiae vita bis proximis quadraginta annis familiarius quidem percrebuit: quod verbum est dialogum. Post Concilium Vaticanum Secundum et propter Decretum de oecumenismo Unitatis Redintegratio necnon Declarationem de Ecclesiae Habitudine ad Religiones Non-Christianas Nostra Aetate, mox implicatus est Populus Dei disputationibus et congressionibus, communibus religiosis celebrationibus et coniunctis operibus pro iustitia ac pace. Eo haec omnia in primis spectabant ut unitas coagmentaretur inter eos qui Iesum Christum uti Dominum ac Salvatorem invocant et ut maior comprehensio mutua cum magnis in mundo religionibus, praesertim cum iudaeorum fide, conciliaretur.

In praesenti vero, dum Ecclesia praesertim in Africa et Asia increscit atque magis et magis populi de natione in nationem, de continente in continentem peregrinantur, dialogus cum assectatoribus aliarum religionum universalium factus iam est pars quasi decretoria in hodierna Ecclesiae vita. At dialogus ille poscit cognitionem atque aestimationem eorum fidei ac bonorum, promptitudinem animi ad communicandas sententias et notitias, verum studium complendi operam communem in honestis causis cuiusque generis (cf. Litteras Encyclicas Redemptoris Missio, die VII mensis Decembris anno MCMXC prolatas, sub n. 55-57, atque Novo Millennio Ineunte, 55-56). Semper tamen Episcopus tenebit nullam omnino obscurationem, nullam mitigationem rerum essentialium fidei catholicae umquam tolerari posse. Unus mundi unicusque servator Iesus Christus est. Salus ab eo reparata manet unica atque universalis. Numquam licebit ob ullum dialogum in dubium vocare quidquam harum veritatum, perinde ac Congregationis pro Doctrina Fidei Declaratio De Iesu Christi atque Ecclesiae Unicitate et Universalitate Salvifica (6 Augusti MM) satis luculenter rem expressit. Ante omnia igitur nos Episcopi testes sumus Evangelii secundum ipsius plenitudinem (cf. Act 1, 8).

Talis nostra supervisio multarum ac variarum provocationum, quibus obviam procedunt Episcopi hoc novo millennio, potest vehementissime quidem nos perturbare. Interrogamus fortasse nos: possumusne sperare nos posse umquam iisdem provocationibus satisfacere? Conamur agere, licet debiles simus homines, ultra nostras vires ac potestates?

Immediata responsio dicit: utique, ultra vires nostras, nisi meminimus atque animadvertimus numquam solas nos versari in nostris laboribus uti Apostolorum successores. Christus Iesus, Filius Dei ac Mariae Filius semper nobiscum adest (cf. Mt 28, 20). Nobis sufficiunt amor ipsius et gratia, plus etiam quam est necessarium (cf. 2 Cor 12, 9 et 1 Tim l, 12). Ipse denique ille est ad quem totus orbis congemiscit et comparturit (cf. Rom 8, 19-22). Est ille ab aeterno unigenitus Patris caelestis Filius nosque elegit prophetas, sacerdotes et pastores pro illo videlicet populo, ad cuius salutem ipse erat factus "oboediens usque ad mortem, mortem autem crucis" (Phil 2, 5-8). In eo, qui nos confortat, nihil non efficere valemus (cf. Phil 4, 13).

Nec oblivisci umquam nobis licet complures esse alios nobiscum participes huius nostri muneris atque operis deserviendi Populo Dei. Cogitamus primum Christi Vicarium, qui iuxta nos constanter ambulat, comitans nempe precibus suis et praedicatione, scriptis suis et apostolicis totum per orbem itineribus. Cogitamus Curiam eius cum addictis presbyteris, personis vitae consecratae, laicis, quibuscum nos operari efficientius convenit mutua ex fiducia ac reciproca comprehensione. Cogitamus conferentias episcopales nostras, in quibus nostra proposita somniaque inter nos communicamus, res secundas atque adversas, cum fratribus scilicet Episcopis, ex affectu perpetuae fiduciae et caritatis. Cogitamus consilia presbyteralia nostra, ubi singulis annis arctius colligamur nostro cum clero ut simul fidem promoveamus ac sanctimoniam Ecclesiarum particularium, quibus coniunctim famulamur. Cogitamus consecratos viros ac mulieres dioecesium nostrarum quorum vitae admiratione nos replent ac spe. Cogitamus dilectos laicos et laicas dilectas, qui tam magna animo nos sustinent precibus suis et opibus, tempore suo et amore.

Minime nos umquam deserimur nec relinquimur soli uti Episcopi in nostro labore. Communionem semper habemus nostris cum Ecclesiis particularibus tum etiam cum universa pariter Ecclesia (cf. Novo Millenio Ineunte, cap. IV). Ipsa haec communio cum Salvatore Divino eiusque Mystico Corpore cotidie nos corroborat et animo confirmat ut cum spe interminata nostrum episcopale prosequamur officium. Difficultates nos circumsistunt. Causae subsunt cur vere sollicitemur. Verumtamen assistit simul nobis Iesus Christus, cuius inservimus laetantes Evangelio ad totius orbis spem.

Beatissimus Pater septem abhinc annos delectabili quodam libro suo de limine spei ita nos admonuit: "Plurimi quidem interest transire spei limen, non consistere ante illud" (cf. Transire Spei Limen, sub finem capituli: "Nolite Timere"). Ipsius percipimus verba; ipsi gratias agimus pro suo capitis munere; cum ipso atque cum Maria Ecclesiae Matre, quam tantopere diligit, ad limen illud accedimus coniuncti idque transimus fidentes.

Dixi. Gratias.

[00009-07.06] [nnnnn] [Texto originale: latino]

Dopo l’intervallo, il Presidente delegato di turno ha pronunciato le seguenti parole:

Nel dare la parola al Card. Egan, Arcivescovo di New York, vorrei assicurarlo, a nome di tutti i presenti, che gli siamo stati vicini in questi giorni così terribilmente tragici .

Abbiamo ancora negli occhi le immagini delle Torri Gemelle che crollano dopo il gigantesco attentato terroristico e sappiamo che l'Arcivescovo di New York è accorso subito ai piedi delle due Torri per esprimere il suo conforto e la sua partecipazione, rischiando anche di essere travolto quando sono crollate.

A lui e alla sua Arcidiocesi assicuro la vicinanza e la solidarietà di tutti noi.

[00029-01.04] [nnnnn] [Testo originale: italiano]

AVVISI

• CONFERENZA STAMPA

• BRIEFING PER I GRUPPI LINGUISTICI

• POOL PER L’AULA DEL SINODO

• BOLLETTINO

• ORARIO DI APERTURA DELLA SALA STAMPA DELLA SANTA SEDE

CONFERENZA STAMPA

La prima Conferenza Stampa sui lavori sinodali (con la traduzione simultanea in italiano, inglese, francese e spagnolo) si terrà nell’Aula Giovanni Paolo II della Sala Stampa della Santa Sede, oggi lunedì 1° ottobre 2001 alle ore 12.45.

I Signori operatori audiovisivi (cameramen e tecnici) e fotoreporters sono pregati di rivolgersi al Pontificio Consiglio per le Comunicazioni Sociali, per il permesso di accesso.

I Signori operatori audiovisivi ammessi sono pregati di trovarsi nell’Aula Giovanni Paolo II, 30 minuti prima dell’inizio della Conferenza Stampa; i fotoreporters ammessi, 15 minuti prima. I Signori giornalisti sono invitati a prendere posto nell’Aula, 5 minuti prima dell’orario d’inizio della Conferenza Stampa.

Interverranno i seguenti Padri Sinodali:

• S.Em.R. Card. Edward Michael EGAN, Arcivescovo di New York (Stati Uniti d’America) , Relatore Generale della X Assemblea Generale Ordinaria del Sinodo dei Vescovi.
• S.Em.R. Card. Miloslav VLK, Arcivescovo di Praha (Repubblica Ceca).

• S.E.R. Mons. John Patrick FOLEY, Arcivescovo di Neapoli di Proconsolare, Presidente del Pontificio Consiglio delle Comunicazioni Sociali (Città del Vaticano), Presidente della Commissione per l’informazione della X Assemblea Generale Ordinaria del Sinodo dei Vescovi.

• S.E.R. Mons. Telesphore Placidus TOPPO, Arcivescovo di Ranchi (India), Vice-Presidente della Commissione per l’informazione della X Assemblea Generale Ordinaria del Sinodo dei Vescovi.

• S.E.R. Mons. Paul KHOARAI, Vescovo di Leribe, Vice Presidente della Conferenza Episcopale (Lesotho).

• S.E.R. Mons. Gregorio ROSA CHÁVEZ, Vescovo titolare di Mulli e ausiliare di San Salvador (El Salvador).

[00018-01.02] [nnnnn] [Testo originale: italiano]

BRIEFING PER I GRUPPI LINGUISTICI

POOL PER L’AULA DEL SINODO

Nell’Ufficio Informazioni e Accreditamenti della Sala Stampa della Santa Santa Sede (all’ingresso, a destra) sono a disposizione dei redattori le liste d’iscrizione al pool.

Si ricorda che i partecipanti al pool sono pregati di trovarsi alle ore 08.30 nel Settore Stampa, allestito all’esterno di fronte all’ingresso dell’Aula Paolo VI, da dove saranno chiamati per accedere all’Aula del Sinodo, sempre accompagnati da un ufficiale della Sala Stampa della Santa Sede, rispettivamente dal Pontificio Consiglio per le Comunicazioni Sociali.

BOLLETTINO

Il prossimo Bollettino N. 5, riguardante i lavori della Seconda Congregazione Generale dell’Assemblea Generale Ordinaria del Sinodo dei Vescovi, sarà a disposizione dei Signori giornalisti accreditati, martedì 2 ottobre 2001, all’apertura della Sala Stampa della Santa Sede.

ORARIO DI APERTURA DELLA SALA STAMPA DELLA SANTA SEDE

Da lunedì 1° ottobre a sabato 6 ottobre 2001 la Sala Stampa della Santa Sede osserverà il seguente orario di apertura:

• Lunedì 1° ottobre: dalle ore 09.00 alle 16.00;

• Martedì 2 ottobre: dalle ore 09.00 alle 16.00;

• Mercoledì 3 ottobre: dalle ore 09.00 alle 16.00;

• Giovedì 4 ottobre: dalle ore 09.00 alle 16.00;

• Venerdì 5 ottobre: dalle ore 09.00 alle 16.00;

• Sabato 6 ottobre: dalle ore 09.00 alle 15.00.

- Indice Bollettino Synodus Episcoporum - X Assemblea Generale Ordinaria - 2001
  [Francese, Inglese, Italiano, Portoghese, Spagnolo, Tedesco]

- Indice Sala Stampa della Santa Sede
  [Francese, Inglese, Italiano, Portoghese, Spagnolo, Tedesco]