The Holy See Search

back

riga

LATINITAS
Opus Fundatum in Civitate Vaticana

Scripta in Certamine Vaticano praemio honestata

 
 
DOMVS INTER AMNES
*

 

1. Domi Omar ante mensam sedebat cum uxore, patre, filio filiaque adulescentula. Domus in media planitie surgebat, quam Tigris atque Euphrates fecundis fluctibus complectuntur, calcis candore sub fulgido sole aequinoctiali nitida. Martius iam e terris Aprili cedebat, frigoraque hiemalia, quamvis pro illo caelo modica, tantum memoria erant.Circa domum hortus patebat oleris prodigus, et in horti extremitate intra casulam ligneam pingues oves et capreae custodiebantur cum vaccis tentas mammas turgidis, divitiae illi parvae et operosae familiae. Omar enim bis in hebdomada magnam urbem petebat, fructus praedii sui in mercatu venditatum: teneras lactucas, alia olentia et caepas rubicundas nec non, mensibus aestivis, dulces nuces persicas et autumnalibus diebus teretes ficos guttis pendulis ornatas. Adde ova nuper edita caseosque fragrantes, et facile intellexeris numquam felicem colonum sine lucro ac pecunia domum redisse. Magna urbs quinque circiter milia passuum abinde distabat, quos Omar, cui vehicula automobilia propter bellicam quandam mutilationem conducere non licebat, curru mercaturis onusto, asello trahente, alacriter percurrebat, nulla fatigatione lassus utpote spe bonae fortunae semper suffultus. Ubi sub vesperum domum revertens introibat, Khadidya uxor sedula ei operam dabat balnearia praesto parando ut pulvere detergeretur. Erat illa infatigata mulier muneribus domesticis adsidua, quae pecudibus una cum viro suo vacabat et mulgens et cibum animalibus ferens et lac alveo idoneo premens. Omar deinde nummos in urbe perceptos patri Mohammed tradebat, qui rem familiarem, aetate et experientia peritus, administrabat. Is, iam octogesimum tertium annum agens, labores graves ruris deposuerat, leviores dumtaxat operas navans: ideo aquam in hortum irrigare, arbores inserere, inserta nociva exstinguere ceteraque rustica sine pondere officia patrare. Fatima filiola, septem annos nata, primis elementis in ludo proximo studebat, quo et unde birota cotidie vehebatur: domi praeterea vel in libros incumbebat vel mentem relaxandi causa televisionem, quae dicitur, contemplabatur. Filius denique primogenitus Ali, ultra adolescentiam provectus, impulsu quodam animi irrefrenabili ad militiam inclinis, nomen voluntarius tutoribus armatis rei publicae dederat et apud illos conscriptus erat: illa tamen die per brevem servitii intermissionem suos ad visendos venerat.

2. Quindecim ante dies vis bellica Americana Britannis cooperantibus moras ruperat illasque in regiones se proiecerat fines hostium ferro ignique vastans. Iam prima nocte magna urbs funestis missilibus instrumentis est caesa: magni auditi tonitrus, fulgoribus lucis caecantis coniuncti, quibus flammae fumiferae late sunt subsecutae. Qui in suburbio habitabant illud horridum spectaculum maxima cum cordis adflictione intuebantur, cives commiserati sub tantam procellam laborantes. Adfirmabatur sane illa arma volantia metam suam sine errore attingere quasi intellectu praedita: si tamen daemon malignus humani mali cupidus cursum denormaret? Vix imaginatione concipi poterat quibus cruciatibus adficerentur homines ruinis percussi et incendiis involuti. Progredientibus posthaec diebus, sub sole, sub stellis deruptiones atque deflagrationes magis magisque supervenerunt, nec aedificia tantum vel politici vel militaris momenti contusa, verum etiam domus privatae et loca publica saepius ictibus perniciosis sunt quassata, ita ut complures e multitudine populari, mulieres quoque puerique, vitam amiserint vel saevis mutilationibus sint adflicti. Dum autem Americani Baghdad versus a meridianis et septentrionalibus plagis procedere conantur, Britanni potius circa Bassoram cunctabantur obsidione urbem cingentes. Bellum, quod duces exteri consociati breve speraverant, tardius procedebat propter militum indigenarum strenuam pugnacitatem, praesertim eorum qui praesidi rei publicae Saddam se fidissimos esse gloriabantur. Omar quondam ex urbe prius solito rediit, vestem lacer vultumque attonitus tamquam si turbinis in impetum per viam incidisset. Asellus quoque dimissis auribus sine curru claudicans gradiebatur cum vellere luto et cruore asperso, sarcinis vacuis super latera pendentibus. Uxori et patri sollicite rogantibus ille narravit, dum mercatus a mane summa venditorum emptorumque frequentia celebratur, caelum ex improviso sibilum terrificum tamquam fulmen permeasse subitoque fragore terram tremuisse velut motu immani quassatam. Ubivis circum clamores et gemitus, humique - atrox dictu - corpora vulnerata et miserande laniata. Turba interim flere, ululare, imprecari: ipse, divino favore incolumis, currum fractum relinquere et fuga caeca e platea exire, asellus passus suos sequi. Deo magno et benevolo grates multae agendas, qui famulum suum pium servare voluisset.
 

3. Khadidya filium Ali magna laetitia acceperat cum inexspectatus ante ianuam apparuerat habitu militari indutus, quippe qui ex acie pugnaque adveniret. Multi amplexus, multa savia fuerunt.
"Mi dilecte - mater inquit - sine oculos meos in te figam, ut iamdudum facere non possum. Postquam enim ad stativa te contulisti, raro huc reversus es. Quomodo te habes? Saepe ad te animus meus se vertit, mille pericula, mille incommoda sibi fingens. Hoc bellum nostris iuvenibus quam multas insidias struxit! Et tu unus es illorum. Beatae matres quibus solum filiae sunt, quae hos angores et metus ignorant!"
"Mater carissima - Ali respondit - noli pro me in ista anxietate versari. Mea vita sine dubio non est quieta et secura sicut ubi pax regnat in terris. Hodie hostis impius et crudelis patriam nostram non alia causa est adortus, nisi dominandi cupiditate et nostras opes usurpandi avidus. Dux noster amatus, fortis Saddam et audax, nos ad proelium et victoriam appellat. Ego ceterique aequales libenter respondemus et prompte pro patria periclitamur. Sed Deus, Allah maximus, nos protegit, quia ius et veram fidem defendimus contra mercennarios in aurum et violentiam pronos. Allah nos tutabitur! Si autem voluntas divina mortem gloriosam nobis tribuerit, bene scis felicitate aeterna fore ut post mortem fruamur. Nulla ergo est ratio cur timoribus macereris. Demum, proli femineae quoniam invides, cogita nostris temporibus feminas et arma gerere et impavido corde certamina bellica usque ad supremum sui sacrificium, ubi officium civile iubeat, adire."
Nequibat Khadidya talia verba non modo suadentia, sed tam fervide expressa, argumentis confutare. Levem risum igitur illa reserare temptavit Ali super frontem blandiens, quamquam lacrimae furtivae eius genas udabant.
"Quousque, fili dilecte - tum quaesivit - nobiscum manebis?"
"Paucas horas -Ali dixit - Tecum, cum patre et avo et sorore cenabo. Dein ad munera mea sine mora redibo."
"Exspecta ergo - mater ait - dum coenam paro, vel sedens vel in cubili quiescens."
"Nec sum fatigatus - Ali respondit - nec dormiam. Immo vigil exspectabo. Sed ubi pater, ubi Fatima, ubi avus?"
"Pаter - Khadidya dixit - prisco more mercatum, etsi vastatum, diluculo petivit. Soror in ludo nondum diruto horas scholasticas degit. Avus in horto sata curat et aquam canalibus deducit."
"Ego - Ali fere iocans conclusit - inter tot operosos iners et piger post tam diutinas res gestas aliquando vocabor."
Et ita locutus pilleum deposuit et lectulo ibi locato incubuit.
 

4.    Somnum ideo destinate capere noluit, quamvis magnopere membris et spiritu fessus. Oculis res praesentis, memoria praeteritae aetatis scrutabatur. Omnia circum eum eadem atque quondam, cum per illas aedes primos gradus movebat, matre trepide sustinente. Matris tunc coma iuvenilis hebeno nitebat, nunc sparsim nivibus aspersa; pater integra valetudine florebat, cui postea bellum oculum funditus laesit; avus robusta maturitate erectus ibat neque erat doloribus per artus et dorsum transfixus. Fatima nondum in lucem edita, ipse unica suboles domi versabatur. Dulce erat per totum diem spatiatum vespere super candida lintea recumbere, dum mater submisso cantu soporem allicit; dulce in patris vel avi genibus equitantem fabulam auscultare de Baba et quadraginta latronibus in spelunca magica conclusis. Serius, pueritia iam virente, coaetaneis cum amicis proxima rura incolentibus super areas vel in campis ludere iuvabat, modo proelia simulando, modo celatos ad inveniendum alterne dispositos, modo lacertas et catulos felinos venatum palantes. Ubi domum sub occasum ruberet sudore madidus reveniebat, mater sollers lacum ligneum aqua tepida implebat, qua puer corpus purgaret et vires reficeret. Sed tempus inexorabile omnia rapiens alia momenta aliaque negotia portavit. Ecce, studiis minoribus in pago vicino confectis, institutiones et magisteria de iure civili magna urbs iuveni obtulit, quem pater, a bello contra Iranianos reversus, causidicum eximium facere peroptabat. Ibi Ali in novos comites incidit, inter quos aliquot, ferventi animo partibus praesidis Saddam faventes, rusticum amicum verbis et exemplo sibi iunxerunt. Tum sodales in conciliabulis audires de splendidis sortibus patriae disserentes: suam rem publicam illo inclito ductore ab infaustis eventibus ultimi certaminis contra milites a Nationibus Unitis probatos resurrectum iri; arma peregrina, quae partem patriorum finium sub custodiam tenebant, fore ut omnino expellerentur et plenam libertatem populum esse reciperaturum; inimicam Americae potestatem a Medio Oriente tandem cessuram ipsamque Israeliticam spinam e latere Arabum extrahi posse. Haec et talia agitantes, mentes infiammare et odium in externos alere. At in urbe etiam amorem Ali cognovit: pulcherrima enim puella, et ipsa eiusdem scholasticae classis alumna, eius corde et sensibus est potita. Sic paulatim illius vita ditior et plenior facta est, cum ne pietate quidem eius pectus careret, ita ut sine dubitatione Ali vir perfectus dici posset.

5.    Ingravescente discordia inter Saddam et maximum rectorem res publicas consociatas in America septentrionali administrantem, voluntati bellandi abdicandae nullo patto acclinem, Ali pacifica studia iuris interrurnpere constituit et voluntaria stipendia, ut supra diximus, merere coepit. Bellum enim inevitabile omnes iudicabant, cum Americani et iuxta eos Britanni naves et copias in maris sinum qui Persicus dicitur minaciter densarent, exhortationibus undique pro pace surgentibus surdi, et ipsius Summi Romani Pontificis pluries suam vocem contra conflictus ardenter extollentis incuriosi. Saddam enim ab illis arguebatur terribilia arma, consensu gentium vetita, occultare, ruinam mundi occidentalis animo fovens, nec inspectores a Nationibus Unitis missi, qui nihil eiusmodi invenerant, res aliter se habere suadere valebant. Europa quoque imminente procella erat divisa: nam Francogalliae et Germaniae moderatores praecipue sed non unice intempestivo et insolenti bello se opponebant, aliique armorum usum tepide sustinebant. In plateis autem totius globi terrarum ingentes turbae pacem invocabant, quae vexilla quaedam iricoloria levabant altisonis oribus clamantes. Per menses hiemales exspectatio increbuit; post, vere ineunte, bellum inceptum est. Acies statim utrimque instructae, ope Americana et Britannica armamentis praeponderante, altero tamen exercitu virtute et pervicacia in patria defendenda animoso. Legio ubi Ali militabat apud Baghdad est locata, caput rei publicae ab hostium incursionibus servatura. Hostes interim lente procedebant, carris loricatis protecti, semper insidias caventes quas arenosae tempestates et astutia inimica ante illos parabant. De caelo potius sueto more impetus faciebant, sive vires adversarias ad infirmandum, sive ut terrore populum ad rebellionem contra primores excitarent. Non deerant tamen qui contraria eventura putarent: cives enim timebant ne diutinis tormentis vexati odium in invasores, non in suos duces ut exercerent esse futurum. Eventus radiophonicis et televisivis apparatibus divulgabantur, saepe, ut solet, velati vel distorti prout oppositis partibus commodo erat. Undique terrarum venerunt chronographi qui facta diurna narrarent, partim in ipsa Baghdad morantes, partim invasores comitati, quorum progressus subsequebantur, ita ut quotidie fama rerum per mundum volaret multiplicibus coloribus ornata. Non solum imagines pugnantium domus universas penetrabant, vero homines, mulieres, pueri vulneribus transfossi misericordiam et horrorem in spectantibus et audientibus suscitabant, tam ad deplorationem promptis, quam impotentihus finem faciendi tanti doloris.

6. Ardebant pugnae multifariam violentae, hinc progrediendi, illinc repellendi gratia, corporaque ictibus obtruncata humi iacentia superstitibus magno erant angori; agmina praeterea tristia et miseranda captivorum quasi speculum futurae condicionis debilissimo cuique apparebant. Omnia considerantes, duces utriusque partis animos militum oratione suffulcire opportunum existimarunt.
"Trans Oceanum - Americanus inquit - nostris tectis et amoenis locis relictis in haec squallida deserta venimus a ministro iussi cui cordi est salus patriae communis. Forsitan nonnulli vestrum e se ipsis et e suis contubernalibus quaesierint quae tam gravis causa sit cur bellum haud lacessiti moveamus. Haud lacessiti? Sinite vobis memorem horam historiae nostrae recentis certe neque oblitam neque obliviscendam. Ante diem tertium Idus Septembres inaudita inimica audacia duas nostras civitates vehementer percussit. Plus quam tria milia mortuorum sub ruinis sepulti latuerunt, innumeras lacrimas et perenne desiderium suis linquentes. Hostis subdolus, nostrae magnae nationi, nostrae potentiae et libertati invidus, retem adhuc texit qua Americana gens involuta pereat. Etiam nunc venationem nostram fallens, reconditus vivit dum novos inceptus molitur. Qui quidem hanc rem publicam regit, Saddam dico, cum illo amicitia utitur promptus et ad auxiliandum et ad cooperandum. Quid ergo facere debemus? Num, caelo nembis gravido, fulmina exspectabimus? Quis, flumen turgidum videns et in aggeres premens, aquam ante eruptionem deflectere non conetur? Quis febrem profligare antequam membra consumet? Saddam arma secreta pro se et suo socio excudit et abdidit. Nos eos praecedere oportet et eorum consilia perniciosa impedire. Hoc nostrum officium, haec nostra meta, quam si attigerimus, vitam nostram et liberorum et nepotum servabimus."
Eodem fere tempore Iraquianus talibus verbis suos manipulares compellat:
"Ante vos, strenui tutores vestrae terrae, multitudo armata stat non amore patriae, at pecuniae aviditate mota, quae militiam non sacrum officium, sed negotium lucrosum habet. Haec prona servit iis quibus summa dicio in vita publica est, quos vere appellare possumus manum argentariorum sui commodi summopere studiosam. Ii dicunt se libertatem nobis laturos, reapse nostro oleo e solo effosso potiri gestiunt. Isti quolibet accurrunt ubi generosa aliqua potestas populari utilitati favet, minas contra se ut praetextum incusantes. Vidimus ante in Corea, vidimus in Vietnam, nunc hic videmus. Sine ulla causa, sine ullo iure contra nos bellum ii movent, quos non sumus aggressi, quibus consessus nationum punitionem nostri numquam delegavit. Mendacium maximum finxerunt dictitantes nos ipsorum ruinam in animo habere: quod nullo modo cum veritate congruit nec probari potest. Saddam noster amatissimus gubernator sui populi felicitatem persequitur, semper humillimis providus ac beneficus, nec ad Americanos aut Britannos mentem vertit nisi ut libere cum iis agat. Quod eos maxime piget, quippe omnes ante pedes suos servos videre velint. Nunc, ira et rabie pleni, nostras aedes diruunt, nostras vitas caedunt, nostros spiritus se prostraturos sperant. Nos quidem non cognoscunt, qui nec minis nec blanditiis nec violentiae cedimus: nos bene cognoscent cum superati ac fusi domum sine gloria et sine honore revertentur. Eia, fortes milites nostri, in aciem descendite, strenue pugnate, constanter durate, et, Allah iuvante, victoriam referte!"

7. Ignosce, benevole lector, si non vera, sed verisimilia tantum haec verba pepigimus: haud indigne speramus, magis quam verba, animos adversariorum nos effingere expertos esse. Ali igitur, ante decertationem supremam, brevem servitii remissionem ad suos visendos obtinuit. Ad mensam nunc sedit eumque, iuventa et optima valetudine floridum, pater et avus mirantur, dum Fatima matri in dapibus parandis auxiliatur.
"Nate dilecte - Omar ait - quam vellem hac dura tempestate superata rursum una tecum sub caelo sereno vivere! Allah nobis pacem restituet et gratum erit plurimas Ei gratias agere pro benigna tutela nobis concessa."
"Sine dubio - Ali respondet - Allah est omnipotens et nihil est quod ab Eo donari humanis non possit. Sed pacem nos ipsos nostra virtute et constantia adipisci oportet. Sic Allah vult, qui nostros labores et conatus vigilanter sequitur dum Eius consilium nostra opera honoramus."
"Quale ergo istud divinum consilium?" Mohammed quaerit.
"Allah - Ali explicat - nolit nos inertes suis beneficiis frui. Dabit nobis victoriam, sed ipsa nobis paranda est. Novos infideles, impios nummorum cultores, hinc fugabimus, et Iraquia libera et pura terra exstabit."

"Ali carissime - pater dicit - ista verba sane te honestant, sed valde timeo ne voluntas generosa armis validioribus cedere debeat. Americani et Britanni vim bellicam multo nostram excedentem habent, quam quomodo vigor spiritus prosternet?"
"Ne nos quidem sumus inermes - Ali opponit - et Saddam opportuno tempore totam nostram potentiam in acie instruet, nec fratres Arabes, Syriaci in primis et Iranici nos deserent." "Fraternitatem metus et amor sui saepe deceperunt. Praeterea Iranicos noli oblivisci suam religiosam duritiem exportare aventes contra nos octo annos certasse. Fratres hostiles, non amorosi sunt."
"Tu, pater optime, finitimos illos nostros adhuc fastidis, nec immerito, quia oculum tibi avulserunt. Sed, crede, odium in infideles super priscas controversias praevalebit."

"Toto corde ominor - Omar inquit - Interea tamen soli sumus."

"Allah est nobiscum - Ali exclamat - Socium meliorem ignoro."

Mater et Fatima modo obsonia ferentes cum virís considunt.

Fatima fratrem pulchrum, fortem et securum oculis contemplans non satiatur.
"Sororcula - ille blanditus dicit - patrem confirma. Ali non flectetur et victor redibit."
"Pro tua salute - Khadidya triste subridens inquit - Allah semper orabo. Allah potens ad nos te reducet."
"In hac domo - Ali alta voce adfirmat - mulieres quanto viros fide et bona spe antecedunt!"

8. Murmura interim gravia longe aera sicut tonitrus per nimbos aestuosos infringebant: ballistae, pulvere ignaria actae, sua tormenta vomebant mortem et vulnera serentia.

"In mea longa vita - avus dicere coepit - multas perturbationes vidi hoc infelice et amatum solum quassantes. Faysal, primus rex, me infanti, sceptrum obtinuit, postea Ghazi et alter Faysal, quamvis puer, regnarunt. Sic patria nostra satis stabilis videbatur, at turbidae factiones res novas alternis viribus antiquas evertendo intulerunt, Britannis vel tutorum vel sociorum vel occupantium habitu semper praesentibus, donec Kassem omnes contradictores suppressit et suam dictaturam instauravit. Civis quisque, ut ego, privatus, ambitionum in re publica omnino expers, tot et tantas agitationes maesto pectore, nec favens nec obstans, animadvertebat et amissam quietem desiderabat. Ita Aref et Yshya et Ali Bakr mihi, qui agri culturam exercebam, multo minus quam sol aut pluvia cordi erant: nemo enim ex iis fructus mei laboris neque iuvare neque pessumdare quibat. Anni aeque fugiebant, gaudia et dolores adducentes: tu in lucem venisti, Omar, sed mater tua, avia vestra, Ali et Fatima, decessit, nec quisquam primorum eam servare vel reddere potis fuit. Demum Saddam ad summos honores ascendit. Bene sit, ego dico, sed ne Saddam quidem mihi rugas explanabit neque obitum a me depellet. Scio me inepta dicere, tamen dico. Quolibet imperante, vita habet sua bona et mala nec quisquam, praeter Allah, sortem mortalium mutare potest."
Silentio omnes ad haec verba aures praebuerant. Ali denique surrexit et avum ad osculandum venit. Inde locutus est.

"Natura istas vicissitudines omnibus humanis magis aut minus imponit, quas nos aut laete excipere aut aegre tolerare est necesse. Ortus, iuventus, senectus, transitus, bona et mala valetudo res communes sunt neque nostrum est ordinem universi, quem Allah instituit, alterare. Homines contra sunt qui vitam publicam informant et meliorem vel peiorem faciunt. Ergo, ave mi carissime, idem non est bonos aut malos habere magistratus: illi civibus prosperitatem, hi damnum comparant. Saddam multa laudanda pro suo populo gessit: quare ei gratitudo et obsequium debetur. Hodie adversarii obstinati, pravis consiliis pulsi, eum adgressi nobis subtrahere volunt. Nos, qui fidi sectatores sumus, eum omni modo protegemus. Auditis rugitus pugnae. Nunc mihi est ad commilitones proficiscendum, qui in procinctu me manent. Valete, dilectissimi. Vale, mater. Vale, pater. Et tu, venerande ave, et tu, parva Fatima, valete. Ali vester animo semper erit vobiscum." Talia fatus et omnes amplexus, statim discessit.

9. Nunc parva domus, quamvis habitata, vacua videtur, nec risus nec vocis hilaritas eam laetificat: inter duo amnes muta stat ut tristis flos in deserto, calcis candore tantum sub sole vivida. Nocte illuni flammae magis magisque proximae per aethera palpitant et omnia sanguinis colore tingunt; postea novus dies incendium caeli spengit et naturae adspectum proprium reddit. Veteres parietes in media horti viriditate lactei surgunt, solis blanditiis aperti. Nunc vita quotidiana pigre procedit: Omar urbem novo curru iam non petit, pericula itineris veritus, Fatimam ludus destructus non accipit, avus arbores et aquam negligenter curat, Khadidya in suetas operas domesticas manibus incumbit, mente alibi morante. Bellum interea furibundius et saevius irreversibili motu progreditur. Aliquot diebus postquam Ali abivit, hostes impetum duplicarunt Baghdad versus tendentes. Certamina, acriora facta, victimas - heu - crebriores crudeli Marti immolabant. "Allah clemens utinam tanto in discrimine Ali nostrum protegat!" omnes domi secum dicebant. Sol ex alto suo cursu stragem spectabat humanis lacrimis intactus. Eius radiis perfusa, parva domus candida nitebat, mira felicitate, Ali quasi esset incolumis, gaudens. Sed improviso, tamquam si nubes atra soli se opposuisset, lucis splendor defecit et umbra fusca muros circumdedit, funebris velaminis instar.

 

IVLIANVS PAPINI

   
   

* Commentatio haec in Certamine Vaticano XXXXVI (a. MMIII) aureo nomismate est honestata.

   

   

              

top