|
|
|
|
|
|
|||
|
|||
|
LATINITAS
MARIA CALLAS, SIVE MVRMVR
Hac ineunte aestate, vespertino fere tempore quo litus vacuum iacet, pulcherrima puella nomine Serena sine proposito in ripa plane deserta sola deambulat dum pater Phoebus tardior cum curru de caelo in Oceanum descendit habenas citatis equis relaxans. Iamdudum omnes fere ad undas cottidie venientes quodam levamento solacioque fruituri, dum Titanis vehementes ardores et sagittas vitare quodammodo conantur, oram reliquerunt, ut consuetudo est, ad domos suas feliciter redeuntes. Saepe aestate incipiente, cum dies sole prius oriente et serius occidente longiores fiunt, puella optat ad hunc singularem angulum terrae accedere ubi continuo lenique fluctu litus frangitur et undae haud procul inde ad rara saxa allidunt, tranquillitatem animi inconsuetam et diuturnum otium et firmam requiem et laxitatem in hoc secessu longe a turbae clamoribus strepitibusque inventura. Praesertim dum primae umbrae decidunt et mundani rumores paulatim iam minuuntur, nihil aliud undique percipitur nisi levissimum vadorum murmur et quasi arcanus susurrus. Talis est insula Thera, quae amoena et aprico caeli statu pergaudens, parvula gemma terrarum, per omnem anni decursum, canicula maxime furente, cum alibi difficillime aestus caloris tolerantur, optimis auspiciis Aegaeo pelago nubit una cum suis sororibus Cycladibus quae semper, iam ab antiquis temporibus, tam carae et iucundae nautis necnon vatibus fuerunt. Quivis ibi moratur caerulea ubique aequora et translucida et perspicua, ipsum tamquam crystallum exsuperantia, quae raro in aliis orbis regionibus tam liquida et pura et perlucentia reperiuntur, summa voluptate captus et magno stupore perculsus latissime contemplatur. Hinc aura lenissima flat ut semper praeter Aegaeas oras spirare solet et fluctus igniti horizonte rubescente radiant, illinc, si acies paululum tollis, remissa flabra impellunt nubeculas quae interdum limpidum transcurrunt caelum. Interea advesperascit et Phoebi cedentis iubar ruborque cum refulgentibus undis miscentur mirabilem colorum temperantiam effundentia. Hic ripae recessu valde gaudens Serena sedet ultimo solis splendore illustrata nescio quid meditans omnes curas et sollicitudines fugatura quae persaepe animum iuvenilem fatigant atque vehementer assidueque conturbant. Haec autem hora tam iucunda et mitis est, ut desideretur semper mansura. Dum tardo pede in flava et adhuc tepida arena incedit omni anxietate et exanimatione vacua, fulgorem astri cadentis in vitro longe relucente admiratur; est enim quod oculos puellae repente convertit. Ad illud, ignorans quid sit, citiore gressu curiose adpropinquans lagoenam intuetur subviridem ab undis modo huc modo illuc continuo placidoque et numeroso motu agitatam. Cum praesens studium urgeat illam scrutandi, se inclinat genuaque flectens lagoenam carpit non sine levi conatu undis ipsam eripiens, deinde digitis libat et invertit ut aquam conclusam omnino fundat. Mox aliquid novum notat: ecce in lagoenae collo compressam parvam imaginem photographicam intuetur. Haec vitiata et decolorata videtur quippe quae satis coloris remiserit gurgitibus diutius mandata, sed non adeo consumpta quin impediat muliebria, immo iuvenilia, vultus frontisque lineamenta discernere. Protinus Serena quantum potest imaginem devolvit et rimatur multimodis conans animadvertere cui feminae talis sit effigies, ad quem mortalem huiuscemodi aspectus, inusitata formositate et venustate et gratia speciosus, spectet quamquam aqua salsa quaedam, immo multa, delevit; deinde augescente stupore photographema volvens clare et plane manu subscriptas nec fretis deletas litteras in aversa parte agnoscit ad nomen pertinentes: Maria Callas. Plurima ei in mentem necopinato adveniunt et rapide succedunt de hoc nomine tam illustri, tam nobili, tam celso, quae de illa Maria mater tradidit, divam quasi et fabulam narrans, annis primae aetatis. Sic imaginem dextra adstringens et in oculis ferens, Serena ambulationem in litore pergit, sed vero confusa videtur saneque obstupefacta de sublimibus lineamentis et splendida fama inter se cogitans. Paulo post, dum meditationes et multiplices affectus commiscentur, brevi interposita mora, iterum pedes movet mirificam concham lectura, in quam oculi propter insolitos colores cadunt. Frequenter enim carpere conchas testasque amat, tamquam sint flosculi in pratis, longe lateque discurrens. Quam prehensam pertractat et diu miratur, deinde placide in sabulis cedente die recumbit et auribus admovet ante visum continens illud suavissimum simulacrum, dum unda superveniens undam pedes spumosa alluit. Statim caelestis fere concentus paulatim ex nihilo assurgere in aethram coepit et recludi velut suavissima rosa corollas matutino rore madidas pandit hiemalibus peractis rigoribus. In afflatu sonorum concinentium una vox non humana videtur, sed angelica: quare Serena crescente admiratione affecta sentit vocem esse illius divae Mariae, quam illa iterum iterumque infantia praetereunte audire solebat phonodiscis impressam. Ei libentissime virgo nostra aures et spiritum totum praebet nilque deterrere potest ab illo divino melodiarum progrediente fluxu. Oculos ilico claudit et dulcedine quadam et ineffabili omnino capitur: iamque aetherio somno indulget, dum mortalis vox miscetur cum sonoro undarum fragore. Nulla umquam exstitit cantrix quae summam famam consecuta sit tam scite et venuste nativum guttur sicut docilius instrumentum psalteriorum et violinarum et calamorum instar admodulans; ipsas vocis chordas insuperabili ratione Maria novis inauditisque melodiis et modis et numeris concinnioribus adeo exornat, ut omnes concordi iudicio maximam celebrent supranistam et altissimis laudibus ad caelum sint soliti extollere. Talem non terrestrem dicas vocem quae, clara ut fons saliens et Sirenum harmoniam pervincens et harparum et fidium et tibiarum sibilos subtilissimos imitata, per innumerabiles inclinationes et discrimina et remissiones et flexiones mirabiliter transcurrens, omnia diffundit et arte colorat summa et musico ornatu et ratione scientissime singulariterque ditat et argutia, habitu, vigore concinnat ut aures delicatiores insigni delectatione et voluptate permulceat et suavissimas in omnibus auditoribus, etiam animis rudibus et incultis, motiones excitet praecipuas. Maria, e summis cantricibus cunctorum temporum nationumque facile princeps, incredibili et inenarrabili ingenio et elegantia et decore praedita, suavissime vocales dotes nervosque expandere et naturales facultates acerrima norma dirigere docta, simulque vultum et omnem proceram figuram, dum melos extenditur, ad omnes sensus affabre ac perpolite componere, ubique collaudata et longissimis plausibus per theatra resonantibus paene submersa, vocem liberat et expandit et lautissime flectit exprimitque lusciniarum alaudarumque cantus amplificans et fingens et metiens in variam multiplicemque sonorum seriem quibusdam numeris certa lege recurrentibus. Quae unda canora e faucibus et palato et dentibus et labellis et toto ore valens, robusta, miros in modos aequabiliter inflexa, effluit, fervida et gravis simulque mellita, concinna, mollissima, quippe quae optime distincta et intorta omnes sensus et interiores concitationes fidelius reddat simulque valeat fabulosum Orpheum et ipsas Castaliae lymphas vincere. Sicut papiliunculus super frondes levissimus evolans, ipse Mariae spiritus immortalis per spatia aequoris infinita usque ad extremum horizonta errat et tenuissimo halitu actus vagatur: cum fretis confusa, quae ipsa dilexit, innoxiis et omni tempestate et intemperantia caeli immunibus, cantrix in cineres post maturum letum dilapsa in aeternum moratur, exstat, vivit. Aliae undae obeuntis radiis solis pigrae splendent, aliae gradatim nigrescunt ad orientem vergentes ubi solitaria navicula in altum fluctibus secundis provehitur tremulaque lucis radiatione quasi evincitur. Cum perrara fortuna adfulgeat, puella gaudio incomparabili completa et perfusa, ad caelum delectabiliter demissas palpebras convertens, toto de pectore laetatur illecebrosa cantus novitate correpta. Quantus enimvero stupor eam sopitam trahat et penitus comprehendat, vix credibile est, cum huiusmodi uvam audire et latissime effundi incipiat et, minime seiunctas ab illa, omnium aetatum voces et murmura undarum ad redintegrandas animi vires et perturbationes expellendas exhortantia. Caelestis concentus cum maris cursu et recursu feliciter coniunctus eius aures invadit altissimeque penetrat. Dumque vox Mariae, utpote dulcis et mollis et magnificenter edita, modo pressis et flebilibus modis inflexa modo acutissima cum gravibus fuse copioseque temperans, tempestiva et cum spatiosis errat voluminibus, Serena profusis membris longius longiusque rapitur dum somniat de illa in scaenam procedente, magno nympharum apparatu comitante, cum vultui suavi, nobilissimo, sincero mirabiliter congruant forma gymnica, excelsa, flexibilis atque capilli fusco colore super dorsa largiter effusi et stillantes et omnem figuram usque ad genua paene velantes, simulque animus puellaris magis magisque mitigatur, mollitur, relaxatur. Ultimum solem Neptunia regna hauriunt: tenuissima symphonia totis undis vagatur, cui aurae salsedine olentes insolitam augent fascinationem. Excellentibus et musicis flexibus inter se summopere congruentibus, cantamen per fluctus volitans miscetur cum larorum arguto stridore et candidis volatibus et cum sublatione demissioneque undarum quae sublimem harmoniam verborum et sonorum multiplicant necnon cum strepitu alcedinum quae levissimis alis summas eradunt aquas. Omnis Nereidum cohors fulgentissimas formas et micantes saltus cum acutis vibrationibus confundit, ipsa Thetis immota et illecta symphoniacum melodiarum concentum auscultat. Iamdudum in sereno aspectu Serenae, dum imo corde commota et perturbata, procedente vespere, visa ineffabilia fingit, beatitudo et miraculum regnant. Ambrosia cantio eam obruit, inundat, conturbat: sic animus, mens, spiritus fluctuant et illis modis quodammodo replentur, satiantur, obnubilantur. Magna in voce temperies, sublimi arte musica exornata, per vada et arenas palatur sonos dulcissimos contexens et conduplicans: omnia susurris aluntur quasi magica aura compulsa. Casta diva, quae vetus et sacratum Talis et tantus canorus latex producto tenore fluit. Iam est fere hora decima: illustri mirificaque nocte innumerabilia astra polum distinguunt, luna plena super tecta vias et cacumina arborum repercusso sole fulgorem suum, munifica lampas, effundit. Mare et tellus, vox Mariae et tinnula illa liquidarum sororum nullum iam discrimen habent. Canorum illud in unicum chorum conversum litora et aequora copulat, undas terris iugat: Cum tempus ad conveniendum statutum in oppiduli areola quo universa pubes congregari solet iam transactum sit, Carolus, qui iuvenis deperditus amore, Serenam diligit, inquietus et valde anxius sollicitusque de insolita puellae suae cunctatione - Serena semper semperque ad tempus locumque constitutum sedula advenit, immo etiam locum et tempus ipsum interdum praeoccupabat - ut si solum aegre attingat, per vias, fundulas, angiporta praepeti gressu transit, denique, magis magisque perterritus et fere amens, timens ne Serena invita abducta sit per absurdum insulsumque iocum aut, contra ac meditatur, ipsa discederit et eum repente ludens in ignoto loco lateat, nesciens quo passus dirigat quaeque loca amplius pervestiget et quas inexploratas latebras temptet et perscrutetur, tramitem demum magna animi perturbatione ingreditur ad notum litus recto itinere ferentem. Quae novissima res anheli pueri oculis se praebeat facile intellegitur. Ille, cum parvum litoris spatium perhorrescens iam sit emetitus, Serenam nanciscitur quam suavissime obdormientem sub lunae radiis effulgentis dum lactea spuma in modos dulcissimos refluens plantas lambit: nihil illa sentit, sed somnianti similis, placide et in divinum fere et iucundissimum soporem adducta, inter Morphei brachia resupino capite et ore hiante recumbit variam concham summis digitis prope aures adstringens et in ocellis, quamvis clausis, chartaceam comprimens imaginem. Puer amatam magis magisque intuens labra sua admovet suavissimis labellis ex quibus iam tot milia osculorum decerpsit et osculum melle suavius inventa felicitate imprimit. Postea sufflavum crispatumque capillum aura vespertina aliquantulum turbatum concinnat, inde eam quam delicatissime amplexans validis lacertis sublevatam ac detentam prosequitur iter. Stellae, mutae testes, per mundum largiter sparsae nictant tanti gaudii participes. Revera via ad domum longa est et deserta, quamquam sat luminis prodiga luna offert, sed ille alacer et robustus omne litus et quosdam limites angustos agili pede metitur donec lumina puella reserat acutis et stridulis et repentinis sonitibus excitata. Quam dissimiles istae voces ab illa quae sola omnes summovit sensus puellae! Angelicus concentus subito clamore exstinguitur, ipsa Mariae effigies, ut nebula, vapor, pruina, in nihilum redacta, dissoluta evanescit. Litus iam longe est cum Serena, animadvertens sese volucris instar in aera libratam, cum languore et quadam feminea pigritia se dedit fortibus Caroli bracchiis et eum plurimum libentissimeque deosculans secum quae fuerint mira recenset dum iunctis astringit manibus, velut pretiosissimum thesaurum, concham et tritam imaginem semel et saepius puero suo singillatim incantamentum enarratura unicae in terris magae cantatricisque: Mariae Callas. Florindus Di Monaco
* Commentatio haec in Certamine Vaticano XXXXVI (an. MMIII) argenteo nomismate est honestata.
|
 |