Drodzy Bracia i Siostry!

W czasie pod wieloma względami dramatycznym, w którym ludzie są narażeni na niezliczone zagrożenia dla ich własnej godności, 1700. rocznica Pierwszego Soboru Nicejskiego jest cenną okazją, aby zadać sobie pytanie, kim jest Jezus Chrystus w życiu współczesnych kobiet i mężczyzn, kim jest On dla każdego z nas.

To pytanie jest wyzwaniem szczególnie dla chrześcijan, którzy ryzykują sprowadzenie Jezusa Chrystusa do roli charyzmatycznego przywódcy lub superczłowieka, co ostatecznie prowadzi do smutku i zamieszania (por. Homilia podczas Mszy św. „Pro Ecclesia”, 9 maja 2025). Zaprzeczając boskości Chrystusa, Ariusz zredukował Go do roli zwykłego pośrednika między Bogiem a ludźmi, ignorując rzeczywistość Wcielenia, co sprawiło, że boskość i człowieczeństwo pozostały definitywnie oddzielone. Ale jeśli Bóg nie stał się człowiekiem, to w jaki sposób śmiertelnicy mogą uczestniczyć w Jego nieśmiertelnym życiu? To właśnie było przedmiotem dyskusji w Nicei i jest przedmiotem dyskusji dzisiaj: wiara w Boga, który w Jezusie Chrystusie stał się taki jak my, abyśmy się stali „uczestnikami Boskiej natury” (2 P 1, 4; por. Św. Ireneusz, Adversus haereses, 3, 19; Św. Atanazy, De Incarnatione, 54, 3).

To wyznanie wiary chrystologicznej ma fundamentalne znaczenie w wędrówce chrześcijan zmierzających ku pełnej komunii: jest ono bowiem wspólne dla wszystkich Kościołów i Wspólnot chrześcijańskich na świecie, łącznie z tymi, które z różnych powodów nie wyznają  Credo nicejsko-konstantynopolitańskiego w swoich liturgiach. Rzeczywiście, wiara „w jednego Pana, Jezusa Chrystusa, Syna Bożego Jednorodzonego, który z Ojca jest zrodzony przed wszystkimi wiekami [...], współistotnego Ojcu” ( Credo nicejskie) jest głęboką więzią, już łączącą wszystkich chrześcijan. W tym sensie, cytując św. Augustyna, również w kontekście ekumenicznym możemy powiedzieć, że „kiedy zwracam się do wielu chrześcijan, w jednym Chrystusie rozumiem ich jako jedność” ( Enarrat. in Ps. 127) [1]. Wychodząc od świadomości, że jesteśmy już połączeni tą głęboką więzią, poprzez drogę coraz pełniejszego przylgnięcia do Słowa Bożego objawionego w Jezusie Chrystusie i pod przewodnictwem Ducha Świętego, we wzajemnej miłości i dialogu, wszyscy jesteśmy zaproszeni do przezwyciężenia skandalu podziałów, które niestety nadal istnieją, i do podsycania pragnienia jedności, o którą modlił się Pan Jezus i za którą oddał swoje życie. Im bardziej jesteśmy pojednani, tym bardziej my, chrześcijanie, możemy dawać wiarygodne świadectwo o Ewangelii Jezusa Chrystusa, która jest zapowiedzią nadziei dla wszystkich, przesłaniem pokoju i powszechnego braterstwa, wykraczającym poza granice naszych wspólnot i narodów (por. Franciszek,  Przemówienie do uczestników sesji plenarnej Papieskiej Rady ds. Promowania Jedności Chrześcijan, 6 maja 2022).

Pojednanie jest dziś wezwaniem płynącym od całej ludzkości dotkniętej konfliktami i przemocą. Pragnienie pełnej komunii między wszystkimi wierzącymi w Jezusa Chrystusa zawsze towarzyszy dążeniu do braterstwa między wszystkimi ludźmi. W Credo nicejskim wyznajemy naszą wiarę „w jednego Boga Ojca”; nie byłoby jednak możliwe wzywanie Boga jako Ojca, gdybyśmy nie uznali za braci i siostry innych mężczyzn i kobiet, również stworzonych na obraz Boży (por. Sobór Wat. II, Deklaracja Nostra aetate, 5). Istnieją powszechne braterstwo i siostrzeństwo, niezależnie od pochodzenia etnicznego, narodowości, religii czy poglądów. Religie, ze względu na swoją naturę, są depozytariuszami tej prawdy i powinny zachęcać ludzi, grupy ludzkie i narody do jej uznawania i praktykowania (por. Przemówienie w obecności przywódców religijnych, 28 października 2025). Należy zdecydowanie odrzucić wykorzystywanie religii do usprawiedliwiania wojny i przemocy, podobnie jak wszelkie formy fundamentalizmu i fanatyzmu, a drogą, którą należy podążać, jest braterskie spotkanie, dialog i współpraca.

Jestem głęboko wdzięczny Jego Świątobliwości Bartłomiejowi, który z wielką mądrością i dalekowzrocznością postanowił wspólnie upamiętnić 1700. rocznicę Soboru Nicejskiego właśnie w miejscu, gdzie został on zwołany. Serdecznie dziękuję również Zwierzchnikom Kościołów i Przedstawicielom światowych Wspólnot chrześcijańskich, którzy przyjęli zaproszenie do udziału w tym wydarzeniu. Niech Bóg Ojciec, wszechmocny i miłosierny, wysłucha gorącej modlitwy, którą dziś do Niego kierujemy, i sprawi, aby ta ważna rocznica przyniosła obfite owoce pojednania, jedności i pokoju.

_____________________________________________

[1] Św. Augustyn,  Objaśnienia Psalmów. Ps 124-150 (= Pisma Starochrześcijańskich Pisarzy, 42,1), tłum. Jan Sulowski, oprac. Emil Stanula, Warszawa 1986, s. 41.