Cykl katechez – Jubileusz 2025. Jezus Chrystus naszą nadzieją. III. Pascha Jezusa. 8. Zstąpienie do piekieł. „W Duchu poszedł ogłosić [zbawienie] nawet duchom zamkniętym w więzieniu” (1 P 3, 19)

_____________________________

Z Pierwszego Listu Świętego Piotra Apostoła

(1 P 3, 18-19)

[Najmilsi:] Chrystus bowiem również raz jeden umarł za grzechy, sprawiedliwy za niesprawiedliwych, aby was do Boga przyprowadzić; zabity wprawdzie na ciele, ale powołany do życia przez Ducha. W Nim poszedł ogłosić [zbawienie] nawet duchom zamkniętym w więzieniu.

_____________________________

Pozdrowienie Ojca Świętego w Auli Pawła VI przed Audiencją Generalną

Błogosławię was wszystkich!

Potem będziecie mogli obejrzeć Audiencję tutaj, na ekranie, lub też, jeśli zechcecie, możecie wyjść, ale biorąc pod uwagę prognozę pogody, lepiej było przyjść tutaj przed rozpoczęciem Audiencji Generalnej.

Błogosławię każdego z was, którzy przyszliście tego poranka. Bardzo się cieszę, że jestem z wami, dziękuję za przybycie! Teraz na zewnątrz świeci słońce, ale zapowiadają deszcz, więc chcemy, abyście byli pod dachem. Nie przedłużając zatem, niech Bóg błogosławi was wszystkich i niech Pan obdarzy was pokojem w sercach. Dziękuję!

_____________________________

Drodzy Bracia i Siostry, dzień dobry!

Również dzisiaj zatrzymujemy się nad tajemnicą Wielkiej Soboty. Jest to dzień Misterium Paschalnego, w którym wszystko zdaje się być nieporuszone i milczące, w rzeczywistości zaś dokonuje się niewidzialne dzieło zbawienia: Chrystus zstępuje do królestwa piekieł, aby zanieść orędzie o zmartwychwstaniu wszystkim, którzy byli w ciemnościach i w cieniu śmierci.

To wydarzenie, które przekazały nam liturgia i tradycja, stanowi najgłębszy i najbardziej radykalny gest miłości Boga do ludzkości. Nie wystarczy bowiem mówić ani wierzyć, że Jezus umarł za nas: trzeba uznać, że wierność Jego miłości zechciała nas szukać tam, gdzie sami się zagubiliśmy; tam, gdzie sięga jedynie siła światła zdolnego przeniknąć panowanie ciemności.

W ujęciu biblijnym piekła to nie tyle miejsce, ile stan egzystencjalny: stan, w którym życie jest pozbawione mocy, a panują: ból, samotność, wina oraz odłączenie od Boga i innych. Chrystus dociera do nas nawet w tej otchłani, przekraczając bramy tego królestwa ciemności. Wkracza wręcz – jeśli tak można powiedzieć – do samego domu śmierci, aby go opróżnić, aby wyzwolić jego mieszkańców, biorąc ich jednego po drugim za rękę. Jest to pokora Boga, który nie zatrzymuje się przed naszym grzechem, który nie boi się skrajnego odrzucenia przez człowieka.

Apostoł Piotr w krótkim fragmencie swojego pierwszego Listu, którego wysłuchaliśmy, mówi nam, że Jezus, ożywiony w Duchu Świętym, poszedł ogłosić zbawienie „nawet duchom zamkniętym w więzieniu” (1 P 3, 19). Jest to jeden z najbardziej poruszających obrazów, rozwinięty nie w Ewangeliach kanonicznych, ale w apokryficznym tekście zwanym Ewangelią Nikodema. Według tej tradycji Syn Boży wkroczył w najmroczniejsze ciemności, aby dotrzeć nawet do ostatniego ze swoich braci i sióstr, aby zanieść tam swoje światło. W tym geście zawarta jest cała moc i czułość orędzia paschalnego: śmierć nigdy nie jest ostatnim słowem.

Najmilsi, to zstąpienie Chrystusa nie dotyczy jedynie przeszłości, ale dotyka życia każdego z nas. Otchłań to nie tylko stan zmarłych, ale także tych, którzy doświadczają śmierci z powodu zła i grzechu. To również codzienne piekło samotności, wstydu, opuszczenia, trudów życia. Chrystus wchodzi we wszystkie te mroczne rzeczywistości, aby zaświadczyć nam o miłości Ojca. Nie po to, aby osądzać, ale żeby wyzwalać. Nie po to, aby obarczać winą, ale żeby zbawić. Czyni to bez rozgłosu, dyskretnie, jak ktoś, kto wchodzi do sali szpitalnej, aby ofiarować pocieszenie i pomoc.

Ojcowie Kościoła w niezwykle pięknych słowach opisali to wydarzenie jako spotkanie Chrystusa z Adamem. Spotkanie będące symbolem wszelkich możliwych spotkań Boga z człowiekiem. Pan zstępuje tam, gdzie człowiek ukrył się ze strachu, woła go po imieniu, bierze za rękę, podnosi, przyprowadza do światła. Czyni to z pełną władzą, ale także z nieskończoną łagodnością, jak ojciec wobec syna, który lęka się, że nie jest już kochany.

Na wschodnich ikonach Zmartwychwstania Chrystus ukazywany jest jako Ten, który wyważa bramy otchłani i wyciągając ramiona, chwyta nadgarstki Adama i Ewy. Nie zbawia jedynie siebie samego, nie powraca do życia sam jeden, ale pociąga za sobą całą ludzkość. Oto prawdziwa chwała Zmartwychwstałego: jest to moc miłości, solidarność Boga, który nie chce ocalić siebie bez nas, ale jedynie z nami. Boga, który, zmartwychwstaje, ogarniając nasze nędze i podnosząc nas ku nowemu życiu.

Wielka Sobota jest zatem dniem, w którym niebo nawiedza ziemię do samej głębi. Jest to czas, w którym każdy zakątek historii ludzkości zostaje dotknięty światłem Paschy. A skoro Chrystus mógł zejść aż tak nisko, nic nie może być wykluczone z Jego odkupienia. Nawet nasze noce, nawet nasze najstarsze winy, nawet nasze zerwane więzi. Nie ma przeszłości tak zniszczonej, nie ma historii tak skompromitowanej, której nie mogłoby dotknąć [Jego] miłosierdzie.

Drodzy bracia i siostry, dla Boga zstąpienie [do piekieł] nie jest porażką, ale wypełnieniem Jego miłości. Nie jest przegraną, lecz drogą, poprzez którą ukazuje On, że dla Jego miłości nie istnieje miejsce zbyt odległe, serce zbyt zamknięte czy grób zbyt mocno zapieczętowany. To nas pociesza, to nas podtrzymuje. A jeśli czasami wydaje się nam, że sięgamy dna, pamiętajmy: właśnie z tego miejsca Bóg ma moc rozpocząć nowe stworzenie. Stworzenie uczynione z osób podniesionych, z serc, którym przebaczono, stworzenie uczynione z otartych łez. Wielka Sobota jest cichym przytuleniem, poprzez które Chrystus przedstawia całe stworzenie Ojcu, aby na nowo włączyć je w swój plan zbawienia.

_____________________________

Zaproszenie

Drodzy Bracia i Siostry!

Bliski już miesiąc październik w Kościele jest w szczególny sposób poświęcony Różańcowi Świętemu. Zapraszam więc wszystkich, by każdego dnia najbliższego miesiąca – indywidualnie, w rodzinach i wspólnotach – odmawiać różaniec w intencji pokoju.

Ponadto zapraszam wszystkich, którzy sprawują służbę w Watykanie, by każdego dnia o godz. 19.00 uczestniczyli w tej modlitwie w Bazylice Świętego Piotra.

W szczególny sposób, w sobotę wieczorem, 11 października, o godz. 18.00, uczynimy to wspólnie tutaj, na Placu Świętego Piotra, w czasie Wigilii Jubileuszu Duchowości Maryjnej, wspominając także rocznicę otwarcia Soboru Watykańskiego II.

_____________________________

Pozdrowienie

Saluto cordialmente i polacchi, in particolare i pellegrini dell’Arcidiocesi di Danzica con l’Arcivescovo metropolita e i Vescovi ausiliari, che rendono grazie per il centenario di codesta Diocesi, nonché i pellegrini della Diocesi di Drohiczyn con il loro Vescovo.

Nella vostra Patria si è manifestata la Misericordia di Dio. Possa essa ravvivare continuamente la vostra fede, speranza e carità, che scaturiscono dall’incontro con il Signore nel Mistero Pasquale, specialmente nei sacramenti. Vi benedico di cuore.

Serdecznie pozdrawiam Polaków, a szczególnie pielgrzymów z archidiecezji gdańskiej z arcybiskupem metropolitą i biskupami pomocniczymi, którzy dziękują za stulecie istnienia tej diecezji, jak również pielgrzymów z diecezji drohiczyńskiej z ich biskupem.

W waszej Ojczyźnie objawiło się Boże Miłosierdzie. Niech ono nieustannie ożywia waszą wiarę, nadzieję i miłość, płynące ze spotkania z Panem w Misterium Paschalnym, zwłaszcza w sakramentach świętych. Z serca Wam błogosławię..

_____________________________

Streszczenie katechezy Ojca Świętego

Kontynuując cykl jubileuszowych rozważań o Chrystusie, naszej nadziei, zatrzymujemy się nad tajemnicą Jego zstąpienia do piekieł, aby wyprowadzić dusze z otchłani ku życiu wiecznemu. Wydarzenie to, wspominane przez Kościół w każdą Wielką Sobotę, ukazuje najbardziej radykalny gest miłości Boga: uniżenie się i zejście w najgłębsze mroki ludzkiego życia, nie po to, by potępiać, lecz by z nieskończoną łagodnością prowadzić ku Miłosiernemu Ojcu. Zstępując do otchłani Chrystus przypomina nam, że nie ma życia tak sponiewieranego ani człowieka tak pogrążonego w grzechu, którego nie mogłoby dotknąć Jego Miłosierdzie, wpisujące każdego człowieka na nowo w Boży plan zbawienia.